Het komt regelmatig voor: een hulpvrager meldt zich aan bij SchuldHulpMaatje en de partner niet. Maar samen vormen de hulpvrager en de partner wel een huishouden met (waarschijnlijk) gezamenlijke verplichtingen. Hoe pak je dat aan als maatje? Lees in dit artikel welke vragen je kunt stellen en ontdek tips.
Soorten betrokkenheid
Omdat de twee partners samen een huishouden vormen en het niet is uitgesloten dat het probleem van de ene partner het gehele huishouden raakt, is het waarschijnlijk goed dat beide partners betrokken zijn. Betrokkenheid is in dit geval tweezijdig en bestaat uit emotionele en/of financiële betrokkenheid.
- Morele/emotionele betrokkenheid
Emotionele betrokkenheid is steun, begrip, er samen voor gaan staan. Samen ben je sterker dan alleen.
Bij de intake wordt vaak lang niet alles duidelijk. Als maatje kom je er mogelijk later pas achter in hoeverre de rol van de partner meespeelt. Dan is het belangrijk om dit te bespreken met je hulpvrager:
- Wil je de partner erbij betrekken?
- Kan je de partner erbij betrekken?
- Wil de partner dit zelf wel?
- Wil het maatje wel twee mensen helpen of vindt hij/zij dit te lastig? Is er een ander maatje gewenst, die beter past? Of een tweede maatje?
- In hoeverre zijn beide partners gemotiveerd genoeg en bereidwillig om wat aan de schulden te doen?
- In hoeverre zitten zij op dezelfde lijn over hoe ze dit gaan doen?
Zodra blijkt dat beide hulpvragers er totaal verschillend instaan, is dat voor een maatje natuurlijk lastig. Het maatje doet er dan verstandig aan zich af te vragen of hij/zij bereid is om hierin te investeren. De investering kan bijvoorbeeld bestaan uit (maximaal) 2 gesprekken om de partners tot elkaar te brengen. Hierbij geldt uiteraard dat een maatje geen mediator is, maar wel kan aangeven dat een succesvolle afronding van het financiële traject grotere kans van slagen heeft als je elkaar steunt en samen afspraken maakt over de inkomsten en uitgaven.
2. Financiële betrokkenheid/aansprakelijkheid
Financiële betrokkenheid is financiële aansprakelijkheid. Vanwege de huwelijkse status of het mede-aangaan van financiële verplichtingen kunnen beide partners (hoofdelijk of ieder voor een gelijk deel) verantwoordelijk zijn voor betaling. En niet alleen de partner die zich heeft aangemeld.
Grof gezegd zijn er twee smaken:
- De partners zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden (ofwel: allebei voor het geheel), hetgeen het geval is bij trouwen in gemeenschap van goederen.
- De partners zijn beiden alleen verantwoordelijk voor hun eigen schulden en dus niet aansprakelijk voor elkaars schulden.
In de eerste situatie heb je als maatje eigenlijkte eigenlijk te maken met twee hulpvragers. In de tweede situatie zal het beter mogelijk zijn om de hulp te richten op één partner (als de hulpvrager dat wil).
Tijdens de intake wordt alleen gevraagd of de hulpvrager getrouwd is, maar wordt niet gevraagd naar de huwelijksvorm. Het maatje kan in een later gesprek melden dat eventuele aansprakelijkheid van de partner afhangt van de huwelijksvorm en dat in geval van een schuldsaneringstraject de gemeente daar waarschijnlijk nog op terug zal komen. Maar laat het bij deze mededeling, geen advies! Bij vragen hierover verwijzen wij door naar een professional (advocaat, sociaal hulpverlener).
Maar wat doen we dan als de hulpvrager zelf betalingsregelingen treft en de gemeente niet betrokken is?
In principe kan je ervan uitgaan dat degene die door de crediteur wordt aangeschreven aansprakelijk is. Dat betekent dat hij/zij moet betalen aan de crediteur. Het kan wel zo zijn dat de partner ook aansprakelijk is, maar dat is iets dat de partners samen moeten uitzoeken.
Bij een huwelijk in gemeenschap van goederen zijn bijvoorbeeld beide partners aansprakelijk voor alle schulden. Ze kunnen dus allebei betalen om van de schuld af te komen en hoe ze die last dan vervolgens onderling verdelen, is aan hen.
Aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid van de ander sluit de aansprakelijkheid van degene die wordt aangeschreven door de crediteur niet uit, tenzij er echt sprake is van een fout/vergissing van de crediteur. Het is aan degene die wordt aangeschreven om de crediteur hierop te wijzen.
Diegene die wordt aangesproken door de crediteur heeft dus misschien wel een recht van verhaal op zijn partner, maar dat maakt voor de aansprakelijkheid richting de schuldeiser in de meeste gevallen niet uit. Wel kan je de schuldeiser informeren over de aansprakelijkheid van de partner, zodat de schuldeiser ook die partner aanspreekt.
Om een beeld te krijgen van de situatie kan je de volgende vragen stellen:
- Waar zitten de schulden? Wie wordt aangeschreven?
- Hoe zijn partners getrouwd?
- Zijn dit individuele schulden of is dit samen opgebouwd/aangegaan?
- Hebben beide partners getekend voor de schuld?
- Wat dragen beide partners bij in de huishouding?
- Zijn beide partners dan bereid om bij te dragen in de aflossing?
Laat partners altijd zelf bepalen hoe ze de aflossing gaan aanpakken. Geef geen advies! Bij iedere vorm van twijfel of onenigheid: overleg met een professional (juridisch loket, klantbegeleider van de Gemeente etc.).
Als blijkt dat de partners niet tot elkaar willen/kunnen komen omdat een van de partners om wat voor reden dan ook geen aansprakelijkheid erkent terwijl hij/zij dit wel is of moet zijn dan is professionele hulp gewenst.
Deze professionele hulp kan o.a. bestaan uit:
- Advocaat/sociaal raadslid
- Helpdesk Geldzaken
- Juridisch loket
- Budgetbeheer
- Bewindvoering
Of op het relationele/emotionele/psychische vlak
- Professionele GGZ-hulp
- Professionele verslavingshulp
- Mediation/relatie therapie
- Overig
Hieronder wat handige websites voor meer informatie: