Iedereen die een beetje heeft opgelet weet dat de aflosperiode van nieuwe schuldregelingen in de Minnelijke schuldregeling natuurlijke personen (Msnp) per 1 juli 2023 verkort wordt van 36 naar 18 maanden. SchuldHulpMaatje Den Haag is daar blij mee, omdat dit hulpvragers sneller perspectief biedt op een duurzame, schuldenvrije toekomst. Daarbij blijft passende begeleiding uiteraard belangrijk, maar komt er tegelijkertijd meer nadruk op goede nazorg. Dit is natuurlijk altijd maatwerk en gebaseerd op welke ondersteuning de hulpvrager nodig heeft, waarbij dat na de aflosperiode kan doorlopen wanneer dat nodig is. Het project ‘Nazorg’, dat begin dit jaar van start is gegaan, haakt hier mooi op in.
Uit de schulden geraken is niet gemakkelijk, maar uit de schulden blijven is misschien nog wel moeilijker. Na het afronden van een langdurig en vaak zwaar schuldhulpverleningstraject wil een hulpvrager niets liever dan een schuldenvrij leven en verdwijnt dan vaak uit beeld. Cijfers over terugval zijn er daarom maar beperkt, ook omdat mensen in principe niet kunnen terugkeren naar de kredietbank (hierop worden in Den Haag overigens wel regelmatig uitzonderingen gemaakt).
Duurzame schuldhulp
In 2015 is onderzoek gedaan onder 60 gemeenten naar de duurzaamheid van schuldhulptrajecten en hieruit blijkt dat vier jaar na het afronden van een schuldhulptraject 4 tot 7% opnieuw een betalingsachterstand heeft op nieuw afgesloten krediet. En 9 tot 16% heeft een betalingsachterstand bij een zorgverzekeraar.
Uit de WSNP-monitor blijkt ook dat 19% van de schuldenaren die in de periode van 2009-2013 een schone lei had in 2014 alweer opnieuw betalingsachterstanden hadden op rekeningen, een lopende lening, een hypotheek of de huur. Het probleem is vrijwel zeker omvangrijker, omdat een groot aantal mensen met voormalige schulden niet opnieuw in beeld komt. Panteia berekende in datzelfde jaar dat er in Nederland zo’n 1,2 miljoen personen in een schuldensituatie zaten, maar dat er minder dan 200.000 mensen in beeld waren bij de formele schuldhulpverlening.
Terugval voorkomen
Aan de andere kant ziet een organisatie als de NVVK in toenemende mate dat ook schuldeisers eisen stellen aan duurzame schuldhulp én nazorg. Zij willen best een groot deel van de schuld kwijtschelden, maar willen niet elk jaar dezelfde hulpvragers terugzien met nieuwe achterstanden. Zij vragen dan ook van de schuldhulpverlening een inspanning om terugval te voorkomen.
Goede nazorg na schuldhulp
Omdat we ook bij SchuldHulpMaatje Den Haag hulpvragers duurzaam uit de schulden proberen te helpen, willen we met dit project serieus werk gaan maken van goede nazorg. Zowel na afsluiting van onze eigen succesvol verlopen trajecten als in aansluiting op de Msnp. Het project moet de kaders scheppen voor die nazorg en zorgen voor een goed onderbouwde en gestructureerde invulling ervan, zodat maatjes door middel van maatwerk hun hulpvragers zodanig weerbaar kunnen maken dat zij hun financiële toekomst weer geheel of gedeeltelijk zelf kunnen vormgeven.
Nazorg in vier fases
Een eerste gevolg van een beter uitgewerkte nazorg is dat onze gehele begeleiding vanaf volgend jaar waarschijnlijk uit 4 fasen zal komen te bestaan, nl.:
- Intake
- Stabilisering
- Ontwikkeling
- Nazorg
Zodoende willen we graag onderscheid maken tussen de fase waarin we vooral bezig zijn met brandjes blussen (stabilisering) en een fase waarin de hulpvrager nieuwe vaardigheden en gedrag kan aanleren (ontwikkeling). Fase 2, 3 en 4 hoeven niet per sé allemaal doorlopen te worden, dit is afhankelijk van de situatie van de hulpvrager. Bij sommigen zal de situatie al stabiel zijn, dus die kunnen na de intake meteen door naar de ontwikkelingsfase. Ook zal een deel van de hulpvragers misschien afhaken nadat hun situatie is gestabiliseerd en een ander deel zal weer geen behoefte hebben aan nazorg. Door deze fasen beter te markeren met een planmatige start en een belonende afronding kunnen we makkelijker successen zichtbaar maken en vieren.
Praatplaat leefgebieden
Eén van de hulpmiddelen die we aan het ontwikkelen zijn om makkelijker doelen met hulpvragers te kunnen stellen is bijvoorbeeld de praatplaat ‘Leefgebieden’.
Aan het begin van de ontwikkelings- of nazorgfase kun je daarmee met je hulpvrager bespreken op welke financiële kwetsbaarheden jullie je aandacht willen richten om de kans op terugval in de toekomst te verkleinen. Zo hopen we maatjes en coördinatoren wat meer houvast te bieden in de begeleiding en hulpvragers een duurzamere financiële toekomst.
Als je hulpvragers die uit de Msnp komen zou willen begeleiden of als je vragen hebt over het project ‘Nazorg’, neem dan gerust contact op met Jasper van der Wulp (06-22057038, jaspervander.w@schuldhulpmaatjedenhaag.nl).
Hoe zit het ook alweer met de verkorting van de Wsnp en Msnp?
De verkorting is een gevolg van de aangenomen wijziging van de Faillissementswet. Door deze wijziging wordt de looptijd van een wettelijke schuldsaneringsregeling (Wsnp) ook verkort naar 18 maanden. Het minnelijk traject is het voorportaal van het wettelijke traject. Om die reden is het belangrijk dat de aflostermijnen van beide trajecten vergelijkbaar zijn. Op deze manier sluiten beide trajecten goed op elkaar aan.
De termijn van een schuldregeling in de Msnp is – in tegenstelling tot de Wsnp – geregeld in een onderlinge afspraak tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. De verkorting van de aflostermijn van de Msnp heeft dan ook gevolgen voor de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.
Over gevolgen voor lopende Msnp-regelingen is nog weinig bekend
We kunnen ons voorstellen dat er ook bij maatjes en hun hulpvragers vragen leven over wat de verkorting van de aflosperiode betekent voor lopende schuldregelingen in een Msnp. Op dit moment is dat helaas nog niet duidelijk. Komt er een overgangsregeling, zo ja, voor wie, dat is nog onderwerp van gesprek. We horen dat de Gemeente Den Haag nu nog volop bezig is om die uitvoeringspraktijk verder in te richten. Wij hopen je hierover na de zomer meer te kunnen vertellen.