Begin dit jaar zond de VPRO op NPO1 de serie ‘Sander en de kloof’ uit. De serie gaat over de vermogens- en kansenongelijkheid in Nederland en over de kansen die “de haves en de havenots” hebben op de woningmarkt, in het onderwijs en in de gezondheidszorg. Voor SchuldHulpMaatje Den Haag bekeek redacteur Wout van Dijk de zes afleveringen: “Ik was benieuwd hoe onbevooroordeeld ik naar de serie zou kunnen kijken. Vooral was ik nieuwsgierig naar hoe het programma de kloof in beeld zou brengen.”

De programma’s worden gepresenteerd door Sander Schimmelpenninck, de man met een adellijke komaf die we kennen als advocaat op de Amsterdamse Zuidas; als hoofdredacteur van het zakenblad Quote en van commercials voor pensioen- en beleggingsfondsen.

Introductie
Bij de serie schrijft Anouk Kamminga, hoofdredacteur VPRO: ‘We wilden deze serie met Sander maken op basis van zijn eerder verschenen boek ‘Elite gezocht’ en zijn uitgesproken mening hierover in het publieke debat. Ik was onaangenaam verrast door zijn huidige deelname aan de commercials. Ik hoop niet dat het afleidt van de belangrijke boodschap van de serie, namelijk dat de kern van kansenongelijkheid de vermogensongelijkheid is.’

Sander Schimmelpenninck reageert: ‘Als columnist, podcastmaker, presentator en zelfstandig ondernemer heb ik verschillende werkzaamheden. Sommige zijn ideëel, andere journalistiek en weer andere commercieel. Hoewel ik die rollen zelf goed kan scheiden, begrijp ik dat dat voor het grote publiek niet altijd duidelijk is. Nu ik te zien ben in een commercial van een pensioenbank, in aanloop van de lancering van mijn nieuwe serie ‘Sander en de kloof’ moet ik constateren dat ik onvoorzichtig ben geweest.’

‘Ik heb afgelopen jaar, samen met een geweldig team, met veel liefde en plezier gewerkt aan een persoonlijke serie die een groot maatschappelijk probleem aankaart: de grote vermogens- en kansenongelijkheid in Nederland. Graag word ik, net als iedereen, beoordeeld op de inhoud van mijn werk, en niet op vooroordelen of beeldvorming’.

Gevolgen vermogensongelijkheid
Zoals gezegd gaat ‘Sander en de kloof’ over de groeiende kloof tussen arm en rijk en wil het inzichtelijk maken welke gevolgen die vermogensongelijkheid heeft voor onze maatschappij. De serie maakt duidelijk dat vermogende ouders hun kinderen op onoverbrugbare afstand kunnen zetten door hen privé onderwijs te bieden, gezonder te laten leven en enorme schenkingen te doen, zodat zij hun volwassen leven beginnen met een prettig koophuis. Sander stelt: Heb je geen vermogende ouders? Dan sta je niet met één-nul achter, maar met tien-nul!

Doelgroep SchuldHulpMaatje
In de serie gaat Sander in gesprek enerzijds met vermogenden, rijk door komaf, en vermogenden die hun kapitaal zelf hebben kunnen opbouwen. Anderzijds spreekt hij met mensen die, ondanks studie en hard werken, weinig kansen hebben, bijvoorbeeld op de krappe woningmarkt. De doelgroep van SchuldHulpMaatje: de mensen met echte financiële problemen, komt slechts eenmaal in beeld bij het onderwerp Gezondheidszorg.

Nadruk op mensen die het ‘hebben’
In mijn beleven komen in de serie naar verhouding meer ‘haves dan havenots’ in beeld, wat niet wil zeggen dat Sander zijn standpunten onvoldoende duidelijk maakt. Hij legt in de serie uit dat inkomsten uit kapitaal minder belast worden ten opzichte van inkomsten uit arbeid en bevraagt de rijken naar hun gevoelens en verantwoordelijkheden daarbij. Deze confrontaties maken de serie voor mij boeiend en geven voeding aan de discussie over een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een samenleving met gelijke kansen voor iedereen.

Meer rendement
Interessant en treffend voor het uitgangspunt dat Sander in de serie hanteert, vond ik het gesprek dat hij in de eerste aflevering heeft met zijn ouders. Hij legt daarin uit dat hij, tijdens zijn werkzaamheden bij Quote, een beeld heeft gekregen hoe de economie functioneert en dat in het huidige systeem vermogen meer rendement oplevert dan arbeid. Hij bepleit dan ook om vermogensoverdracht en erfenissen hoger te belasten zodat de belasting op arbeid omlaag kan.  Hoewel zijn ouders begrip hebben voor zijn argumenten is hun emotionele reactie tijdens deze aflevering ook duidelijk.

Kansenongelijkheid in beeld
Na het zien van de zes afleveringen heb ik de indruk dat Sander in zijn opzet is geslaagd. In de  interviews geeft hij geïnterviewden voldoende ruimte om te reageren en om te vertellen welke (on)mogelijkheden zij ervaren in het kader van de vermogens- en daarmee de kansenongelijkheid. Mede door de variëteit in geïnterviewden en hun reacties wordt de kansenongelijkheid goed in beeld gebracht en heb ik zelf het gevoel een meer genuanceerd beeld te hebben gekregen van deze problematiek; het feit dat de presentator van de serie ook in commercials voor pensioen- en beleggingsfondsen optreedt heb ik tijdens het kijken los kunnen laten.      

De serie ‘Sander en de kloof’ maakt duidelijk dat het een kans en keerpunt kan zijn om in deze tijd waarin kennelijk tussen babyboomers en millennials de grootste vermogensoverdracht ooit plaatsvindt, nieuw beleid te implementeren dat gericht is op het creëren van een basis van gelijke kansen voor iedereen.

Tenenkrommend
Vond ik de serie alleen maar boeiend? Nee, zeker niet, er zitten momenten in de serie waarin ik het gesprek tenenkrommend vond, zeker op die momenten waarop geïnterviewden vertelden met het grootste gemak enorme sommen geld uit te geven aan luxe liefhebberijen.

Benieuwd geworden naar de serie ‘Sander en de kloof’?

Nog te zien via NPO Start:

https://www.vpro.nl/programmas/sander-en-de-kloof/over-Sander-en-de-kloof.html

Overzicht van de 6 afleveringen

1. de plek van je wieg

Verreweg het grootste deel van de privévermogens bestaat uit geld waar niet voor gewerkt is, geld dat verkregen is door middel van erfenissen of schenkingen. Sander Schimmelpenninck vraagt zich af hoe eerlijk ‘gelijke kansen’ zijn, wanneer een deel van de mensen een voorsprong krijgt van hun ouders. En hij onderzoekt zijn eigen positie, hoe belangrijk is de plek waar je wieg staat?

2. een eigen huis

Mensen met vermogens stapten de laatste jaren massaal in ‘de pandjes’ en konden, dankzij de fiscaal vriendelijke behandeling van het rendement, hun vermogen laten groeien. Daarnaast worden kinderen van rijke ouders door middel van een ‘jubelton’ op voorsprong gezet, terwijl steeds meer starters en huurders zónder financiële hulp geen betaalbare woning meer kunnen vinden. Hoe dichten we deze woonkloof? 

3. kansen zijn te koop

Kinderen van ouders met een laag inkomen beginnen op de basisschool al met een achterstand. Een achterstand die niet meer in te halen is gedurende hun schoolcarrière. Ondertussen sturen rijke ouders hun kinderen naar dure privé- en kostscholen, waar een uitzonderlijk onderwijscurriculum wordt gehanteerd. Kunnen vermogenden het succes van hun kinderen op die manier zeker stellen? 

4. geld werkt harder dan jij

Het wordt steeds moeilijker om van een dubbeltje een kwartje te worden. Alleen in het bezit zijn van talent en intelligentie is onvoldoende; het gaat vooral om de vraag of je de kans krijgt die twee te benutten. Nu werken steeds minder loont, vraagt Sander zich af of de rijken het écht zelf hebben gedaan. Of hebben ze voornamelijk op een slimme manier gebruik kunnen maken van het systeem?

5. gezond kapitalisme?

Ook in de gezondheidszorg is er een kloof. Rijken lijken betere toegang te hebben tot zorg en ze worden gemiddeld zeven jaar ouder dan de minder gefortuneerden. Hoe zorgen we ervoor dat iedereen kans blijft maken op een gezond leven?  

6. laat je horen!

Nu de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt, is er behoefte aan vermogende mensen die zich inzetten voor de maatschappij. Maar waar zijn ze? Sander vraagt zich af waarom er zoveel ‘vermogensschaamte’ is terwijl er ook verantwoordelijkheid genomen kan worden voor de steeds groeiende ongelijkheid. Hoe kunnen we dit systeem zo inrichten dat het eerlijk wordt voor iedereen?

Bron: VPRO

Auteur: Wout van Dijk

Laaggeletterdheid van de hulpvrager kan een obstakel zijn voor een maatje bij de begeleiding. Als jij niet doorhebt dat jouw hulpvrager laaggeletterd is, vraag je misschien dingen die hij of zij niet kan. Als jouw hulpvrager moeite heeft met rekenen, zal hij niet gemakkelijk kunnen budgetteren. Als je woorden gebruikt die jouw hulpvrager niet begrijpt, kan je nooit iets goed uitleggen. Het gevolg kan zijn dat de hulpvrager niet doet wat je met hem afspreekt, waardoor jij als maatje gefrustreerd raakt en het traject onnodig lastig wordt of – erger – het traject stopt. Dit is de reden voor meer aandacht voor laaggeletterdheid.

Informeren & communiceren

De eerste maanden van het project laaggeletterdheid stonden in het teken van informeren en communiceren.

• Wat is laaggeletterdheid?
• Waar komt het voor?
• Hoeveel mensen in Nederland zijn laaggeletterd?
• Wat zijn de gevolgen?

Doel van de thema-avonden die we organiseerden, de nieuwsbrieven die we schreven en de stukken die we posten op Basecamp was bewustwording creëren. Alleen als je de feiten kent, kan je er rekening mee houden. Nog even wat weetjes die belangrijk zijn voor ons, SchuldHulpMaatjes in Den Haag.

Laaggeletterdheid hoog in Den Haag
In Nederland hebben bijna 2,5 miljoen mensen moeite met lezen en/of rekenen. Vaak beschikken zij ook over weinig digitale vaardigheden. Bijna 100.000 mensen leven in armoede door laaggeletterdheid. Dit kost onze samenleving € 95 miljoen per jaar.

Vergeleken met niet-laaggeletterden geldt dat laaggeletterden:

• vaker minder zelfredzaam zijn;
• vaker financiële problemen hebben;
• vaker lang in armoede leven;
• vaker schuldhulpverlening nodig hebben;
• vaak zelf niet de juiste weg naar die hulp vinden.

Uit een regionaal onderzoek naar laaggeletterdheid onder de bevolking kwam naar voren dat het percentage laaggeletterden in de gemeente Den Haag relatief hoog is ten opzichte van de overige G4-gemeenten (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht). Mogelijke verklaringen voor de verschillen ten opzichte van Nederland zijn de samenstelling van de bevolking naar herkomst en opleidingsniveau alsook het aandeel studenten dat in deze G4-steden woont.

Laaggeletterden per stadsdeel
Het percentage laaggeletterden verschilt sterk per stadsdeel (zie figuur 1). Het percentage laaggeletterden is het hoogst in stadsdeel Laak (50%) en Escamp (38%) gevolgd door Centrum (34%). Het stadsdeel Loosduinen heeft een laaggeletterdheidspercentage dat onder het gemeentelijk niveau ligt (11%). Ook de laaggeletterdheid in de stadsdelen Haagse Hout, Leidschenveen-Ypenburg en Scheveningen ligt (ruim) onder het gemeentelijke en landelijke gemiddelde. Het laagste aandeel laaggeletterden vinden we terug in stadsdeel Segbroek (4%).

De kans dat zich onder onze hulpvragers laaggeletterden bevinden is heel groot. Er wonen relatief veel laaggeletterden in Den Haag en armoede en laaggeletterdheid gaan ook vaak hand in hand. Zaak dus dat we weten wat laaggeletterdheid inhoudt, we ons bekwamen in het herkennen van laaggeletterdheid en het begeleiden van laaggeletterde hulpvragers. En daarom organiseren we het hele jaar door trainingen.

Voor meer informatie:

Op 14, 15 en 16 maart kun je stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Er is genoeg te kiezen in Den Haag, want er staan maar liefst 21 partijen op het stemformulier. Waar baseer jij je keuze op? SchuldHulpMaatje Den Haag dook in de plannen van de Haagse politieke partijen. Hoe denken zij over schuldpreventie, schuldhulp en nazorg? We zetten de standpunten van alle politieke partijen op een rij.

Elmar Hommes, directeur SchuldHulpMaatje Den Haag: ‘Aandacht voor schulden blijft onverminderd relevant, want 1 op de 5 huishoudens in Den Haag heeft te maken met hoge schulden of loopt risico daarop. Onze maatjes hebben de tijd om praktische hulp te bieden en met hun persoonlijke benadering iemand te motiveren. Zij zijn dus zowel bij preventie tijdens een schuldhulpverleningstraject als na afloop een waardevolle aanvulling op financieel specialistische taken die worden uitgevoerd door medewerkers van de gemeente of van private partijen.

SchuldHulpMaatje pleit ervoor dat ook de coalitiepartijen die na de verkiezingen gekozen worden in de raad en dan plannen zullen gaan maken voor de komende vier jaar, blijven werken aan een schuldvrije toekomst voor elke Hagenaar.’

Terugblik 2018 – 2022
We beginnen met een korte terugblik. Wat gebeurde er de afgelopen vier jaar? Hoe stevig staat een schuldenvrije toekomst voor elke Hagenaar op de politieke agenda?

“Alle Hagenaars moeten volwaardig mee kunnen doen en zich naar vermogen kunnen ontplooien. Armoede en schulden kunnen dit belemmeren. Daarom is het een prioriteit van het college om in te zetten op de bestrijding van armoede en schulden.”

Deze woorden staan in het coalitieakkoord ‘Samen voor de Stad’. Een akkoord dat in 2019 geschreven werd door de vijf partijen die de afgelopen vier jaar de Haagse gemeenteraadcoalitie vormen: VVD, D66, GroenLinks, CDA en PvdA. Sinds deze tijd is er veel veranderd, onder meer door het covid-virus, maar de prioriteit van het college om mensen met schulden zo snel en zo goed mogelijk te helpen bleef onverminderd van kracht.

De ambities uit het coalitieakkoord zijn verder uitgewerkt in het ‘Beleidsplan schuldhulpverlening Den Haag 2020 – 2024’. In de lijn van dit plan is de schuldenaanpak verstevigd, net als de armoedevoorzieningen. Denk aan de saldobaas app, pilots zoals de schuldenrechter en de opzet van Schuldenlab 070. Ook heeft de gemeente geld uitgetrokken voor de inzet van vrijwilligers, zoals financiering van SchuldHulpMaatje.

Wat zijn de standpunten van politieke partijen in Den Haag over schuldhulp?

Er doen 21 partijen mee, 11 partijen daarvan zijn nieuw.

Partij	Inzet preventie	Oplossingen bij schuld	Nazorg
Lijst 1 – Hart voor Den Haag / Groep De Mos	Voorlichting op scholen	Schulden overnemen door de gemeente (inloop)spreekuur op ieder stadsdeelkantoor
Lijst 2 – VVD	Bij inburgering moet er aandacht zijn voor financiële verplichtingen bij migranten Bewoners uit Escamp ondersteunen door ze aan een baan te helpen Vroegsignalering Jongeren helpen met geld om te gaan	Ademruimte Minder bureaucratie
Lijst 3 – D66	Geldtrainingen	Experimenten met schulden overnemen doorzetten	Plan maken voor werk en (nazorg) begeleiding van geestelijk kwetsbaren
Lijst 4 – GroenLinks	Gezinsgerichte aanpak en vroegsignalering bij jongeren	Schuldhulp voor ‘nieuwe kansen’ en een ‘brede aanpak op maat’
Lijst 5 – CDA	Vroegsignalering	Garantstelling door de gemeente voor wat betreft studieschulden Projecten als ‘SchuldHulpMaatjes’
Lijst 6 – PvdA	Preventie jongeren	Helpdesk Geldzaken Schulden overnemen door gemeente Potje voor hulpverleners
Lijst 7 – Haagse stadspartij	Meer personeel	Schulden overnemen door gemeente Uitsluitingscriteria verdwijnen
Lijst 8 – Partij voor de Dieren	Voorkomen schuld bij jongeren	Saneringskredieten Huisdieren niet verkopen	Inzetten op nazorg
Lijst 9 – Haagse PVV		Maatwerk
Lijst 10 – ChristenUnie-SGP	Meer organisaties moeten doorgeven dat klanten financiële problemen hebben Gemeente moet persoonlijk contact opnemen (i.p.v. brieven sturen) Preventie op scholen Meertalige preventie Laaggeletterden Financiën in de spreekkamer	Initiatiefvoorstel Schuldhulpverlening Projecten als ‘SchuldHulpMaatjes’ De rol van de vrijwilliger verankerd in het schuldhulpverleningsbeleid Klantreis inzichtelijk Belonen van goed gedrag	Standaard begeleidingstraject (met nazorg) bij schuldregelingen Inzicht
Lijst 11 – SP	Studeren zonder schulden	Er moet een landelijk aanvalsplan ter bestrijding van armoede en schuld komen
Lijst 12 – 50Plus		Schuldhulpverlening zonder wachttijden
Lijst 13 – LEF	Schuldenvrij bestaan via een universeel basinkomen van netto €1000 per maand
Lijst 14 – Nationale Bond Tegen Overheidszaken
Lijst 15 – DENK	Vroegsignalering
Lijst 16 – Janice Roopram
Lijst 17 – Haags Belang
Lijst 18 – Blanco
Lijst 19 – Forum voor Democratie
Lijst 20 – Lijst Ramdhani	Vroegsignalering Voorlichtingscampagne		Nazorg bieden
Lijst 21 – INL

Disclaimer: We hebben de verkiezingsplannen van alle politieke partijen zo goed mogelijk doorgenomen en daaruit zo zorgvuldig mogelijk dit overzicht gemaakt er kunnen geen rechten aan worden ontleend.

Conclusies

• Lijst 1 t/m 10 heeft oog voor de schuldenproblematiek in Den Haag
• De Haagse PVV, SP, 50Plus, LEF, DENK zijn zeer summier over schulden en/of specifieke oplossingen voor de stad.
• SP meldt dat ze een landelijk aanvalsplan willen (nb: er ligt een landelijk Actieplan brede schuldenaanpak )
• 6 partijen (Nationale Bond Tegen Overheidszaken, Janice Roopram, Blanco, Forum voor Democratie en INL) hebben geen paragraaf over schuld, schuldhulp, preventie en/of nazorg in hun programma
• CDA en ChristenUnie dragen SchuldHulpMaatje een warm hart toe, zij noemen het belang van SchuldHulpMaatje in hun verkiezingsplan bij naam
• ChristenUnie-SGP wil dat mensen tot hun recht komen en presenteert daarom het meest omvangrijke plan voor schuldhulpverlening; ‘Vergeef ons onze schulden’

Elmar Hommes: ‘Na het lezen van alle plannen zie ik dat schuldhulpverlening stevig op de politieke agenda staat van de grote partijen in Den Haag. Daar zijn wij blij mee. We hopen dat ook de partijen die straks de nieuwe coalitie zullen vormen verder zullen bouwen op voorgaande beleidsplannen.

Stichting SchuldHulpMaatje Den Haag is een kritische partner in het veld. Onze maatjes zien ook de praktische werking van wet- en regelgeving bij de mensen thuis. Dat is waardevolle kennis. De signalen die we opvangen in deze dagelijkse praktijk delen we graag met de politiek voor het aanscherpen en verbeteren van armoede- en schuldenbeleid. In het afgelopen jaar hebben daarom ook meerdere politieke partijen in Den Haag ons geconsulteerd om mee te denken over armoedebestrijding.

Wij zijn graag een gesprekspartner voor de politieke partijen, de gemeente en alle samenwerkpartijen in de stad. Wij stellen onze expertise graag ter beschikking bij de totstandkoming van innovaties en delen graag onze praktijkinzichten.’

Speerpunten SchuldHulpMaatje Den Haag

Het is goed dat de politieke partijen, en alle kandidaten die in de gemeenteraad gekozen worden, weten wat we doen. SchuldHulpMaatje Den Haag heeft drie projecten waarin we maatjes toerusten om betere hulp te verlenen ter preventie van schuld, bij het oplossen van schuld en bij nazorg.

Voorstellen uit plannen van de partijen

Hieronder staan de teksten uit de verkiezingsplannen van de partijen.

Hart voor Den Haag / Groep De Mos – Kordaatheid bij schuldhulpverlening Schulden

•  Je komt er zo in, maar kom er maar weer eens uit. In het verleden hebben wij een initiatiefvoorstel ingediend waarin we oproepen tot het overnemen van de schulden door de gemeente. Wij zien dat als een investering, omdat er zo bespaard kan worden op de kosten van bewindvoering, uitkeringen, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, schuldhulpverlening, ziekteverzuim en dergelijke. Doordat de verlammende stress van de schuld wegvalt, kan de schuldenaar zich richten op het volgen van een opleiding of het vinden van een baan. Uiteraard moeten de schulden, zij het in een geduldiger aflossingsschema, wél terug worden betaald aan de gemeente. Om inwoners met schulden te helpen om hun schulden in te lossen, wil Hart voor Den Haag op ieder stadsdeelkantoor een (inloop)spreekuur realiseren. Op scholen geven we voorlichtingscampagnes over hoe om te gaan met geld. Daarnaast willen wij, voor het bieden van perspectief, inzetten op omscholingsprogramma’s voor mensen die hun baan verliezen.

VVD – kijkt naar het financiële plaatje

• Bij problematische schulden moet de gemeente allereerst zorgen voor ademruimte, zodat de problemen met een schuldhulpverlener op een rij gezet kunnen worden. De VVD wil daarbij inzetten op dienstverlening die snel kan optreden en met een bredere blik kan kijken wat er naast de schuldenproblematiek mogelijk nog meer speelt.
• De VVD wil dat de gemeente ook de eigen dienstverlening verbetert en bureaucratie terugdringt. De Schulphulproute is nu nog bezaaid met te veel formulieren.
• De VVD wil inzetten op preventie van problematische schulden. We ondersteunen initiatieven waarbij jonge Hagenaars door ervaringsdeskundigen leren budgetteren en met geld omgaan. Daarnaast is vroegsignalering van belang: zo kan er hulp geboden worden voordat schulden problematische vormen aannemen. Deze vroegsignalering kan via school, wijkteams, jongerenwerk ed. gebeuren. Hulp kan komen van mensen waarmee de jongeren zich kunnen identificeren.
• De VVD wil dat er voldoende oog is voor (kleine) ondernemers die ook slecht bij kas zitten. Initiatieven en hulpverlening voor ondernemers die een schuld hebben, zoals Over Rood, moeten dan ook gesteund blijven worden.
• Ondernemers in het mkb die schuldeiser zijn, moeten niet de klappen vangen. Wat voor een grote onderneming of de gemeente een geval van afschrijven is, is voor kleinere ondernemers een financiële strop. De VVD wil dat de gemeente als grote schuldeiser achter het mkb in de rij aansluit.
• Ondersteuning schuldenproblematiek Escamp. In deze wijk kent relatief veel armoede en (jeugd)werkloosheid. De VVD wil vroegtijdig bewoners ondersteunen door ze aan een baan te helpen om zo schuldenproblematiek te voorkomen of niet verder te laten escaleren.

D66 – spreek over armoede, schulden en begeleiding naar werk

• Armoede is vaak onzichtbaar. Het uit zich niet alleen in een gebrek aan geld. Het gaat vaak samen met slecht lezen en schrijven en gebrek aan kansen door minder toegang tot werk, zorg of onderwijs. Dit vraagt om vroeg signaleren en brede ondersteuning voor meer zelfstandigheid en een eerlijkere toekomst voor onze kinderen.
• Financiële rust. We steunen vernieuwende initiatieven voor schuldhulpverlening. Bijvoorbeeld trainingen over geld en administratie en experimenteren met het, onder voorwaarden, overnemen van schulden. Dit voorkomt dat mensen hun leven lang achtervolgd worden door schulden.
• Met een werkbonus uit de bijstand. Met deze prikkel geven we een veilig duwtje uit de bijstand om een terugval in inkomen te voorkomen.
• Een nieuw begin. Stadsgenoten die uit een (financieel) dal zijn opgekrabbeld verdienen een schone lei en een goede start. Daar hoort werk bij en begeleiding van geestelijk kwetsbaren. Een nieuwe alliantie van Den Haagt Werkt, het UWV en Haagse bedrijven kan deze basis creëren. D66 wil daarvoor een plan uitwerken.

• Vaker afwijken van de kostendelersnorm . Gemeenten hebben de bevoegdheid om af te wijken van de kostendelersnorm, maar Den Haag doet dit minder vaak dan andere steden. D66 wil dat dit vaker gebeurt om dakloosheid en armoede te voorkomen.

GroenLinks – Oplossingen voor armoedebestrijding en voorkoming van schulden

• Bij problemen met schulden is vroeg bijsturen of ingrijpen belangrijk; daarbij hebben we extra aandacht voor jongeren. We zorgen dat werkgevers en scholen weten hoe ze problemen kunnen herkennen. Zo helpen ze jongeren aan de juiste informatie en hulp. De gemeente breidt de contacten uit met ontvangers van vaste lasten. Zij zijn belangrijk voor het melden van betalingsachterstanden. Door samenwerking met deze partijen en vroeg ingrijpen voorkomen we afsluiting van energie en huisuitzettingen.
• Den Haag heeft flinke stappen gezet naar een socialere schuldhulp. We gaan door met de ‘Klantreis’ en ‘Collectief Schuldregelen’ voor alle cliënten. In deze trajecten staat de mens centraal, er is één aanspreekpunt voor begeleiding van de cliënt tijdens het hele traject. Onze schuldhulp staat voor nieuwe kansen en een brede aanpak op maat. Vanuit die kracht blijven we vernieuwen met mensen en organisaties in de stad.
• We moeten beter gebruik maken van ervaringsdeskundigen, bijvoorbeeld in de schuldhulp. Daarom willen we dat de gemeente ervaringsdeskundigen met verschillende achtergronden in dienst neemt. Zij kunnen hun collega’s adviseren over hoe ze hun service en informatie kunnen verbeteren.
• Den Haag blijft slachtoffers van de toeslagenaffaire helpen: financieel én door pal voor hun rechten te gaan staan, bijvoorbeeld richting het Rijk of schuldeisers.

CDA – Schulden

• Armoede is niet altijd gekoppeld aan een uitkering. Er zijn ook arme werkenden. Het CDA wil mensen ondersteunen die wel een baan hebben, maar te weinig verdienen om normaal van te leven of door schulden in armoede leven.
• Vroeg signaleren van problematische schulden is belangrijk in de preventie en bestrijding van armoede. We zetten daarom in op meer preventie en voorlichting.
• Het CDA pleit voor een garantstelling door de gemeente voor wat betreft studieschulden bij DUO bij de koop van een nieuwbouwwoning. Een huis kopen is voor veel starters door de studieschulden simpelweg onhaalbaar. Dit is risicoarm, vergelijkbaar met de startersleningen, en de gemeente kan dat risico verder afdekken met het bedingen van zekerheidsrechten op de nieuwbouwwoning.
• Het CDA wil mensen helpen die moeite hebben hun administratie bij te houden door projecten met vrijwilligers. Projecten als ‘schuldhulpmaatjes’ dragen daaraan bij.
• Vragen om hulp is vaak moeilijk. Bovendien; niet iedereen weet hulp te vinden en is bekend met de mogelijkheden die er zijn. Het CDA wil dat de gemeente zich meer inspant om deze doelgroep te benaderen, hiertoe wordt met wijkverenigingen en andere lokale maatschappelijke organisaties samengewerkt.

PvdA – Mensen met schulden op tijd helpen

• Wij willen dat iedereen straks in aanmerking komt voor het vernieuwde, effectievere en snellere schuldhulptraject;
• de Helpdesk Geldzaken, waar mensen met geldzorgen terecht kunnen, uitbreiden door de hele stad. We hebben speciaal aandacht voor jongeren en doen meer aan preventie en voorlichting op scholen;
• meer grip op de bewindvoering door het zelf aan te bieden, of door bindende afspraken te maken met bewindvoerders;
• het Jongeren Perspectief Fonds, dat schulden overneemt en jongeren stimuleert naar school of (vrijwilligers)werk te gaan, uitbreiden naar andere groepen;
• een maximum van de rente bij de Gemeentelijke Kredietbank van 2% per jaar;
• een budgetmaatwerkondersteuning: een potje waaruit hulpverleners naar eigen inzicht dingen kunnen betalen die zij nodig vinden, zoals een huurachterstand;
• dat mensen met een (kleine) schuld bij hun zorgverzekeraar kunnen overstappen naar de gemeentelijke zorgverzekering waarin vrijwel alle zorgkosten gedekt zijn; 
• kunnen garanderen dat overheden en bedrijven op korte termijn geen schulden innen bij mensen die al nauwelijks rond kunnen komen.

Haagse stadspartij – BESTAANSZEKERHEID EN KANSEN VOOR IEDEREEN

• Menselijkheid moet voorop staan bij de begeleiding van mensen met een uitkering of met schulden.
• De aanpak van schulden pakken we grondig en menselijk aan. Huisuitzetting van mensen kan nooit een oplossing zijn. Om dit te voorkomen werkt de gemeente samen met woningcorporaties, zorgverzekeraars en nutsleveranciers.
• Experimenten waarbij de gemeente schulden overneemt worden gecontinueerd.
• Schuldhulpverleners dienen alle ruimte te krijgen om hun werk goed te kunnen doen. Het doel is om schulden en oplopende kosten te voorkomen. Het zelfredzaam zijn en eigen netwerk hebben verdwijnen als uitsluitingscriteria voor schuldhulpverlening.
• We zetten in op extra personeel voor de schuldhulpverlening.

Partij voor de Dieren – Een armoedevrij Den Haag

• Voor veel jongeren is het een moeilijke overgang als zij op hun 18e wettelijk volwassen worden om verantwoordelijk te worden voor hun eigen financiën. Den Haag zet extra in op het voorkomen van schulden bij jongeren.
• Armoede wordt onder andere bestreden door goede, mede op preventie gerichte schuldhulpverlening. Den Haag ondersteunt de voedselbank en weggeefwinkels om de gevolgen van armoede te verlichten.
• Schuldhulpverlening wordt door Den Haag moreel verantwoord aangestuurd. Dit houdt in dat, in geval van uitbesteding aan commerciële organisaties, Den Haag toeziet dat kwaliteit van uitvoering en kosten transparant en in lijn zijn met niet-commerciële dienstverleners. Zo wordt voorkomen dat mensen van de regen in de drup belanden.

• Huisdieren zijn geen onderpand. Bij eventuele schuldsanering of huisuitzetting worden huisdieren en hun toebehoren niet onder dwang verkocht.
• De gemeente maakt het mogelijk om saneringskredieten te verstrekken aan inwoners met problematische schulden.
• Het natraject van schuldhulpverlening wordt verbeterd om te voorkomen dat mensen opnieuw in de schulden belanden.

Haagse PVV – Voorstellen voor een betaalbare stad

• Meer maatwerk op het gebied van schuldhulpverlening

ChristenUnie – SGP – meest uitgebreide plan “Vergeef ons onze schulden”

• Vergeef ons onze schulden, ChristenUnie-SGP Den Haag

SP – Geen apart programma voor Dan Haag gevonden, alleen landelijke standpunten

• Studeren zonder schulden
• Er komt een landelijk aanvalsplan om armoede en schulden te bestrijden (en te voorkomen)

50Plus – ARMOEDE, SCHULDEN & EENZAAMHEID

• Schuldhulpverlening zonder wachttijden

LEF – Maar onnodig schulden opbouwen, daar zeggen we nee tegen

• Einde aan schuldenindustrie en toeslagen bureaucratie
• Studieschulden van leenstelselgeneratie kwijtschelden

DENK – Uit landelijk programma:

• Sociaal incasseren wordt de norm, vroegsignalering een kernpunt

Janice Roopram – niks

Haags Belang – niks

Blanco – niks

Forum voor Democratie – niks

Lijst Ramdhani – Economie en financiën

• Vroegtijdig signaleren van mensen die dreigen in de schulden te raken. Deze groep beter begeleiden en helpen.
• Voorlichtingscampagne opzetten om inwoners maar ook kinderen alert te maken goed om te gaan met geld/schulden.  

INL

• Groepssessies om gezamenlijk uit de armoede te komen 
• Er is een plan ‘Samen uit de Armoede en Schulden’ die SchuldHulpMaatje heeft ontvangen

“Twee weken geleden belde een cliëntondersteuner van de gemeente Den Haag over een meneer die daar binnen was komen lopen. Hij zou geen geld meer hebben en geen eten voor zijn hond.  Meneer heeft geen gas en elektriciteit meer en hij krijgt aanmaningen over huurachterstand. Zijn woning is vervuild. Daarom ben ik met meneer in gesprek gegaan. Ik heb direct geld geregeld met een jumbokaart zodat hij eten voor de hond kan kopen en boodschappen voor zichzelf kan doen voor het weekend. Vervolgens heb ik toestemming gekregen om contact op te nemen met de gemeente.”

Antoinette Westerterp is verpleegkundige en werkt 29 jaar bij Parnassia. Sinds 2018 maakt ze deel uit van het team ‘Achter de voordeur’ in de wijken Bouwlust en Vrederust. Ze heeft 24 collega’s die in andere wijken in Den Haag hetzelfde doen; inwoners met geestelijke gezondheidsproblemen bezoeken. Het doel van het programma is leed verminderen of voorkomen en mensen vrijwillig naar zorg toe te leiden. De gemeente Den Haag financiert het programma en Parnassia voert het uit.

Buiten de boot

“Achter de voordeur helpt mensen die buiten de boot vallen. We krijgen ongeveer 4 meldingen per week van mensen waarbij het niet zo goed lijkt te gaan. Deze meldingen komen via huisartsen, het Wmo-wijkteam -(Wet maatschappelijke ondersteuning), sociaal beheerders, wijkagenten of omwonenden. Nadat de melding is binnengekomen gaan we na of de persoon al bekend is, of in behandeling is bij Parnassia. We houden daarbij rekening met de privacyregels. Daarna nemen we contact op en gaan we op huisbezoek.”

Op huisbezoek
Tijdens een huisbezoek komen Antoinette en haar collega’s van alles tegen.Eenzame ouderen die in een sterk vervuilde woning leven, jonge tienermoeders die de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen, verslaafden die al hun geld stoppen in de aanschaf van middelen, mensen met een verstandelijke beperking die het tempo niet bij kunnen benen en jongeren die voor hun geestelijk zieke ouders zorgen en daardoor zelf op achterstand raken.

Geraakt door leed

Antoinette heeft al veel leed voorbij zien komen in de jaren dat ze bij Achter de voordeur werkt. “Op een gegeven moment denk je dat je alles wel een keer gezien hebt.” Toch kunnen problemen haar nog steeds raken. “Als er kinderen betrokken zijn, of als mensen heel eenzaam zijn en geen netwerk hebben om op terug te vallen. Het trieste van zulke zaken treft mij.” Ze vertelt dat ze pas op bezoek ging bij een alleenstaande moeder met waanstoornis die grotendeels verzorgd wordt door haar 23-jarige zoon. Hij heeft hierdoor scholingsachterstand opgelopen. “Ik werk voor jongeren samen met meerdere organisaties: zoals Convey.” Bij vragen over de sociale kaart neemt ze vaak contact op met het Haags Steun Systeem.

Financiële problemen achter de voordeur

Antoinette schat dat 60% van de mensen met geestelijke gezondheidsproblemen ook financiële problemen heeft. Ze ziet een samenhang tussen schuld en geestelijke gezondheid. “De aanleiding voor geldzorgen is verschillend. Het kan te maken hebben met mentale problemen, doordat mensen het simpelweg niet snappen of door wantrouwen. Veel mensen komen ook niet mee in de digitalisering. Ze hebben bijvoorbeeld geen DigiD of weten niet goed hoe ze op internet formulieren moeten invullen.”

Presentiebenadering

Achter de voordeur werkt vanuit de presentiebenadering; een methode van Andries Baart die ook in het pastoraat gehanteerd wordt. Karakteristiek voor de methode is er zijn voor de ander, daar waar mensen onaanzienlijk, arm, ‘sociaal overbodig’, doodziek of ‘hopeloos’ zijn. Het draait om de relatie in plaats van het oplossen van problemen.

“We komen altijd vanuit een probleem, bijvoorbeeld ‘overlast’, maar we gaan daar niet direct mee aan de slag”, vertelt Antoinette. “Eerst kijken we naar de mens. Hoe ziet zijn leefwereld eruit? Waar kan ik aanhaken? Zo besloot ik bij de meneer met het hondje eerst eten te kopen voor de hond.”

Vertrouwen winnen

Achter de voordeur heeft 60 tot 70 lopende cases in Bouwlust en Vrederust. “Mensen zijn soms wantrouwend en aarzelen om hulp aan te nemen. We proberen dan het vertrouwen te winnen door te kijken hoe we het eerste leed kunnen verminderen. Daarbij werken we samen met allerlei partijen in de stad. De meeste mensen zijn even de weg kwijt en komen er met een beetje hulp weer bovenop. Zo’n 15% heeft professionele hulp nodig. Deze mensen verwijzen we door naar een behandeling bij Parnassia (psychiatrische zorg), de Brijder (verslavingszorg), POH-GGZ (PraktijkOndersteuner van de Huisarts voor Geestelijke Gezondheidszorg) of naar Wmo-begeleiding.”

Samen leed verminderen

“Ik kijk ernaar uit om meer samen te werken met SchuldHulpMaatje. In wijkcentrum Bouwlust komen we elkaar geregeld tegen en wisselen we cases uit. Zo ken ik Martin (hij is betrokken bij het SchuldHulpMaatje spreekuur), jullie coördinator voor wijkgericht werken (Monique Rog) en coördinator voor psychische kwetsbaarheid (Jasper van der Wulp). Bij psychische problemen kunnen jullie ons bellen, andersom weten wij jullie te vinden als er financiële hulp nodig is. Ik kom ook naar de theatervoorstelling over psychische kwetsbaarheid. We hebben hetzelfde doel en de maatjes die ik ken zijn vriendelijk en makkelijk om mee samen te werken.”

De meneer met het hondje

“Met de meneer met de hond gaat het inmiddels iets beter. Hij was gevallen en kon niet meer naar de brievenbus lopen, ook kende hij niemand die dat voor hem kon doen, zodoende miste hij een aantal brieven voor een adresonderzoek. Hierdoor is hij uitgeschreven uit het bevolkingsregister personen en is zijn uitkering gestopt. Om weer ingeschreven te raken, heb je een geldig ID-bewijs nodig. Dat kost geld. Ik schakelde met de gemeente en in dit geval ook met STEK Den Haag die een fondsbijdrage regelde van 250 euro. Zijn uitkering is hersteld dankzij het snelle handelen van de sociaal casemanager van de Gemeente.  Er is een betalingsregeling met de woningcorporatie afgesproken en er is een schoonmaakploeg langs geweest. Ik ga zeker nog eens langs.”

Met de voorstelling Vind je het gek! van Nynka Delcourt is dinsdagavond 22 februari 2022 het nieuwe Haagse SchuldHulpMaatje project ‘Psychische kwetsbaarheid’ op indringende wijze van start gegaan. Jasper van der Wulp, Projectcoördinator psychische kwetsbaarheid, licht het doel van het project verder toe.

Beter toerusten
Schulden vergroten de kans op psychische problemen. Maar andersom geldt ook, met het hebben van een psychische kwetsbaarheid neemt de kans op schulden toe. Om deze neerwaartse spiraal tegen te gaan, willen we maatjes met dit project beter toerusten om hulpvragers met schulden en mentale problemen te begeleiden, zodat we (nog) meer trajecten tot een goed einde kunnen brengen.

Vier begeleidingsopties bij psychische kwetsbaarheid
Dat wil SchuldHulpMaatje onder meer doen door tussen reguliere begeleiding (bij lichte kwetsbaarheid) en doorverwijzing (bij zeer grote kwetsbaarheid) nog twee andere begeleidingsopties in te zetten, namelijk begeleiding met ruggenspraak van een interne mentor (een maatje met ervaring op dit gebied) en duo-begeleiding met een (meestal professionele) ketenpartner (zie figuur). Op dit moment hebben we hiervoor al korte lijntjes met Kompassie, ‘Achter de voordeur’ (Parnassia) en het Haags Steunsysteem.

Tevens willen we meer expertise in huis halen door enkele oud-GGZ-medewerkers aan ons te binden als vraagbaak. Maatjes kunnen hun coördinator, of mij laten weten, als zij aanvullende ondersteuning op dit vlak bij hun begeleidingstraject kunnen gebruiken.

Lees meer over het thema psychische kwetsbaarheid:

• Een uitgebreid interview met Antoinette Westerterp over haar werk bij ‘Achter de voordeur’ (Parnassia).
• Corry Verdonk blogt over haar vrijwilligerswerk bij Kompassie.
• Voor wie er niet bij kon zijn, heeft Inge Schilperoord een mooie weergave van de theateravond geschreven.

Hoe kun je een project rondom psychische kwetsbaarheid beter aftrappen dan met een theaterstuk dat je gelijk mentaal bij de kladden grijpt? Dat gebeurde op 22 februari 2022 in theater Dakota met ‘Vind je het gek!’

Stigma

Hoeveel procent van de mensen denkt u dat in zijn of haar leven te maken krijgt met een psychische kwetsbaarheid? De schattingen onder de SchuldHulpMaatjes in Dakota liepen ver uiteen. 15 Procent, riep de één, 70%, de ander. Het juiste antwoord is: ruim 42 procent. Psychische kwetsbaarheid komt dus heel veel voor. Tegelijkertijd kleeft er nog steeds een groot stigma aan. 70 procent van de psychisch kwetsbaren heeft last van vooroordelen en discriminatie. En maar een derde durft er over te praten. Dat veel van onze hulpvragers een psychische kwetsbaarheid hebben, is niet zo verwonderlijk. Vaak zitten ze in een neerwaartse spiraal. Zo vergroot het hebben van een psychische kwetsbaarheid het risico op schulden. Denk bijvoorbeeld aan iemand die zo depressief is dat hij zijn post ongeopend in de gang laat liggen. En, heb je eenmaal schulden, dan leidt dat tot zoveel stress en sociale isolatie dat de kans op psychische kwetsbaarheid weer toeneemt.

Theaterstuk
In de even luchtige, grappige, ontroerende als informatieve en indringende theatervoorstelling Vind je het gek! vertellen theatermaakster en zangeres Nynka Delcour en muzikant Rob Stoop het verhaal van zes mensen met psychische problemen. Op basis van interviews met hen maakten ze dit stuk. Via een afwisselende mix van monologen, liedjes, acteerwerk en fotoprojecties leren we de zes van binnenuit kennen. Niet als patiënt, maar als mens achter de aandoening. Nergens wordt dan ook een diagnose genoemd. Hierdoor komt hun belevingswereld nog dichterbij en is deze soms beangstigend herkenbaar. Want wie kent niet het gevoel dat je eigen piekergedachten je meesleuren, je gevangen houden? Of de beleving dat jouw werkelijkheid voor kortere of langere tijd niet aansluit bij die van de rest van de wereld? Veelzeggend was het moment waarop Nynka een lint uitrolde op het podium dat de grens tussen gek en normaal verbeeldde. Aan de hand van stellingen bepaalden wij aan welke kant ze moest staan. De deur dichtdraaien en toch nog een keer teruglopen om te controleren of hij echt op slot zit bijvoorbeeld? Dat leek ons wel normaal. Maar wat als je dat drie keer doet? Of tien keer? De grens bleek op zijn zachtst gezegd fluïde.

Nagesprek – bespreekbaar maken van psychische kwetsbaarheid
De vraag is nu: wat kunnen wij doen om hier aandacht voor te vragen en hulpvragers met psychische kwetsbaarheid te helpen? In het nagesprek dachten we hier onder de leiding van Jasper van der Wulp, projectcoördinator van het project Psychische Kwetsbaarheid, over na. Over het belang van het bespreekbaar maken van het onderwerp. Steun bieden. Gewoon vragen hoe het met iemand gaat, en voldoende tijd, ruimte en aandacht bieden voor het antwoord. Oprecht luisteren en empathie tonen kan al veel doen. Ook het open zijn over jezelf, het tonen van je eigen kwetsbaarheid kan verbindend werken. Vertel eens iets uit je eigen leven dat niet zo geweldig loopt. Collega’s van GGZ-begeleiding in de wijk Achter de voordeur wezen op de kracht van herhaling. Blijf steun bieden, ook als iemand (nog) niet zo ver is om het aan te nemen. Mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben vaak een negatief zelfbeeld en soms kost het tijd voordat ze hulp kunnen accepteren.

Tips
Als laatste kwamen er nog verschillende tips voorbij.

• Zoals de gratis website van Parnassia Durf jij met mij? Hier kunnen mensen met een psychische kwetsbaarheid iemand leren kennen, zowel voor vriendschappen als voor een romantische relatie.
• Als je vragen over psychische kwetsbaarheid hebt, kan je terecht bij Haags Steun Systeem.
• Afsluitend nog wat kijk- en luistertips over dit thema. Aangeraden wordt de serie Therapie op Canvas.
• Ook zijn alle liedjes uit de voorstelling ‘Vind je het gek’ te beluisteren op Spotify.
• Op YouTube kan je de documentaire vinden die Nynke maakte over Miranda, een van de zes mensen die ze interviewde. De insteek van de documentaire blijkt uit de titel: Ik zou ook Miranda kunnen zijn.

Bij Kompassie kunnen Haagse burgers met een psychische kwetsbaarheid én hun naasten terecht voor mentale en praktische ondersteuning. De behoefte aan ondersteuning bij financiële problemen komt relatief vaak voor: langdurige financiële problemen kunnen immers leiden tot psychische problemen, andersom kunnen financiële problemen ook juist veroorzaakt worden door psychische problemen.  De vrijwilligers van Kompassie hebben allemaal eigen (familie)ervaring met psychische kwetsbaarheid.

Corry Verdonk is één van deze vrijwilligers, twee ochtenden per week zet zij zich in voor haar lotgenoten. Zij weet als geen ander hoe het is om in de schoenen te staan van de bezoekers die zij spreekt.

De vrouw die aan mijn tafel komt zitten ziet er overduidelijk heel gespannen uit. Het huilen staat haar nader dan het lachen. En dan toch maar alles vertellen wat er aan de hand is. Er verschijnt een plastic tas met een kleine 2 kilo aan brieven en enveloppen en veel niet uitgepakt. Dit is haar verhaal….

Drie jaar geleden ging haar partner weg, ze verloor haar baan en haar twee kinderen bleven bij haar wonen.

Veel dreiging van de partner om het huis te verkopen, maar niemand had kans op een huurhuis en zij wilde voor de kinderen tenminste het gezinshuis behouden. De druk bouwde op, want de partner had meer eisen en maar een minimumloon. Na een moeilijke tijd met een zieke ouder en het bijstaan van de kinderen kreeg zij een burn-out. Inmiddels liepen de onbetaalde rekeningen op; eerst de ziektekosten, verenigingen en internet bestelbedrijven. Dan de belastingen, een foutje met de toeslagen loopt uit de hand, en langzamerhand kan ze ook de hypotheek niet meer betalen. Het contact met UWV is steeds ongelukkig, omdat de vrouw nét niet goed begrijpt wat nou bedoeld wordt, en de sollicitatieplicht mat haar af. Ze voelt zich totaal alleen staan en kan niet meer nadenken.

De huisarts adviseert een psychotherapeut en verstrekt vast een antidepressivum. De vrouw is inmiddels in constante paniek en alles wat maar iets meer energie zou moeten kosten kan ze niet aan. Het is overleven en het wordt er niet beter op.

Van de huisartsenpost krijgt zij het adres van Kompassie en daar is ze dodelijk vermoeid en het gewoon niet meer weten terecht gekomen. Ik heb haar geprezen voor de moed om te komen met haar tasje, en we zijn aan de slag gegaan. Door schaamte en schuld is alles veel te lang blijven liggen.

Ze voelde zich dom en niet voldoen aan haar idee van adequaat reageren. Angst om te bellen en angst om de enveloppen te openen duurden nog wel even. Onze samenwerking was ook niet zo makkelijk in het begin, omdat ze voet bij stuk kon houden bij sommige zaken, en andere zaken werden liever niet gezien. Ook vergat zij wel eens om de noodzakelijke spullen mee te nemen, zoals DigiD en ID-kaart of bankkaart. Maar na een aantal weken kon ze worden overgedragen aan de Schuldhulpverlening van de gemeente en zag ze weer een klein beetje toekomst.

De vrouw voelde zich gezien bij Kompassie en ook begrepen. Wij zijn allemaal wel eens in een situatie van onmacht en ellende terecht gekomen en die herkenning zorgt voor een gelijkwaardige relatie tussen bezoeker en vrijwilliger.

Ik ben iedere keer weer vereerd met het vertrouwen dat iemand in mij wil stellen. Helden zijn het.

Corry Verdonk

Vrijwilliger Kompassie

Loopbaantraject “lef op de arbeidsmarkt”

Het zal je maar gebeuren. Je hebt je leven niet (meer) goed op de rit. Als je een uitkering hebt of in de schulden zit, wil je vaak wel werken. Maar je weet niet goed meer hoe je het moet aanpakken. Je voelt je buitenspel staan op de arbeidsmarkt.

Bij Talentcoach weten we dat het soms heel moeilijk kan zijn. Maar wij geloven ook in mogelijkheden. Talentcoach helpt je met het programma LEF op de arbeidsmarkt om weer de regie te pakken. Je ontdekt je talenten, weet welke je baan je wilt en wat je moet doen om te solliciteren en je werkt toe naar een videopitch of een flyer. Zo is het nog maar een kleine stap naar betaald werk. Je wordt begeleid door een coach uit het bedrijfsleven. Maar dit is niet alles! Je krijgt ook een profielfoto van een professionele fotograaf.

Wat we van jou vragen? Een gezonde dosis lef!

Een samenwerkingspartner van SchuldHulpMaatje

Verhaal van deelnemer Katarzyna

Net als Katarzyna. Ze werkt een paar uur in de week in de thuiszorg maar wil het liefst een functie waarin ze haar talenten kan inzetten. Tijdens het traject kwam ze erachter dat ze graag als schuldhulpverlener wil werken. Omdat ze zelf weet hoe het is om niet goed rond te komen en haar studie kan inzetten. Haar traject heeft ze afgesloten met een videopitch. Bekijk die hier:

Katarzyna (pitch)

Wil jij ook net als Katarzyna een baan vinden. Heb je schulden (gehad) en kun je zelf geen loopbaancoach betalen? Dan ben je bij ons op het juiste adres.

Onze loopbaancoaching krijgt gemiddeld een 9- van de deelnemers en daar zijn we trots op.

Dit ga je doen

•        Je hebt een uitgebreid intakegesprek
•        Matchmaking, we koppelen jou aan een loopbaancoach uit het bedrijfsleven met wie je 5-10 coachgesprekken hebt
•        Online training ‘een onweerstaanbaar CV’
•        Workshop ‘imago en identiteit’
•        Storytelling: ‘Wat is jouw verhaal?’
•        Sollicitatietraining’
•        Schrijf je pitch met een tekstschrijver

 

Startdata 2022:

21 januari, 24 februari, 21 maart, 2 april, 29 augustus en 23 september

 Op 21 december a.s. organiseren we een informatiebijeenkomst via Zoom. Wil je hierbij aanwezig zijn, meld je dan aan: sharon@talentcoach.nl

 Kun je niet wachten? Meld je dan direct aan op onze website: 

Loopbaantraject

“In deze mediacratie moeten we de maatschappelijke relevantie van de rechtspraak bewijzen. We kunnen niet onzichtbaar zijn, maar moeten tijdig reageren en naar buiten treden.”

Bij de Rechtbank Den Haag loopt sinds januari 2020 een pilot om mensen met problematische schulden beter en sneller te helpen. Herman van Harten is voorzitter van het team Insolventies, rechter en projectleider van ‘de Schuldenrechter’, zoals de pilot heet. “Voor de goede orde, een schuldenrechter is niet iets of iemand, maar eerder een kader van verschillende maatregelen om mensen met probleemschulden vooruit te helpen”.

Deze proef past in de bredere tendens om te kijken naar een maatschappelijk effectieve rechtspraak. Herman van Harten: “Als eigentijdse rechtspraak staan we midden in de maatschappij en doen we mee door te reageren op maatschappelijke problemen. Het is niet meer voldoende om ons uitsluitend op de juridische beslissing te richten. Als er maatschappelijke problemen zijn, zoals in het geval van probleemschulden, wat kunnen we dan bijdragen aan de oplossing?
Voor die vraag staan we en die proberen we met nieuwe maatregelen of een aangepaste werkwijze te beantwoorden. Als je te maken hebt met probleemschulden, dan is de kans groot dat je ooit te maken krijgt met een procedure bij de rechter. Wanneer je dan bij de rechtbank komt, willen we in voorkomend geval de weg wijzen naar de schuldhulpverlening. Een van de belangrijkste maatregelen is daarom het inzetten van schuldenfunctionarissen.”

Schuldenfunctionaris

Bea van der Ven, junior juridisch medewerker, is voor de Haagse pilot één van de schuldenfunctionarissen. In haar dagelijkse werk houdt zij namens de rechter-commissaris toezicht in lopende schuldsaneringsregelingen voor natuurlijke personen die door de rechtbank zijn uitgesproken. In haar functie als schuldenfunctionaris zit zij bij de rolzittingen van de kantonrechter, de huis-tuin-en-keuken zaken van de rechtbank, om direct met mensen die daar behoefte aan hebben in gesprek te kunnen gaan over schuldenproblematiek. Waar nodig verwijst ze door naar schuldhulpverlening.

Behoefte aan een gesprek
Het betreft zaken met vorderingen tot maximaal 25.000 euro, bijvoorbeeld onbetaalde energierekeningen, zorgverzekeringskosten of huurachterstanden. “De rechter vraagt dan door op de situatie waarin de schulden zijn ontstaan. Als hij constateert dat er meer aan de hand is dan het niet betalen van een rekening of de huur, informeert hij of er behoefte is aan een gesprek met de schuldenfunctionaris. Deze schuldenfunctionaris gaat het gesprek met de persoon aan. De mensen vinden het fijn om hun verhaal kwijt te kunnen. Als zij uit een zitting komen, zitten de emoties soms best hoog. De boosheid en frustratie zakken als ik op een rustige plek dat gesprek met ze voer. Tijdens de rolzitting worden er meerdere zaken besproken, er zitten meer mensen bij behalve jijzelf. Daar zijn mensen vaak zenuwachtig voor.”

Doorverwijzing naar gemeente

Wanneer het ene financiële gat met het andere wordt gedicht, zien mensen soms geen uitweg meer. Dat kan zover oplopen, dat het huis ontruimd wordt. Of er is sprake van multiproblematiek, werkloosheid, echtscheiding, gezondheidsklachten, waardoor mensen niet in staat zijn om financieel het hoofd boven water te houden. Bea van der Ven: “Dan verwijzen we mensen door naar de gemeente waar ze versneld worden geholpen. Binnen twee weken na onze doorverwijzing neemt de gemeente contact op. Als er naast de schulden nog meer speelt, dan kan de gemeente over de diverse loketten heen de juiste hulp in gang zetten. Soms weten mensen niet eens dat ze bij de gemeente kunnen aankloppen.”

Schulden maken kwetsbaar

Waarom er zo lang wordt gewacht met het inschakelen van hulp wijdt Herman van Harten aan het fenomeen dat we niet zo gewend zijn om over schulden te praten. “Onze cultuur is er niet naar dat we schuldproblemen makkelijk bespreken met familie of de buren. We worden niet opgeleid in onze financiële huishouding. Er leeft schaamte, wat er weer voor zorgt dat je wegduikt voor post van schuldeisers. Schulden maken je ook kwetsbaar. Bij de rechtbank maken we mee dat mensen in een juridisch moeras verzeild raken, te maken hebben met meerdere procedures en vorderingen die niet betaald zijn of kunnen worden. Tegelijkertijd leven we in een maatschappelijke context waarin je mee wilt blijven doen, mensen zich soms de nieuwste mobiele telefoon permitteren. Via webshops kun je van alles bestellen. Dat lukt prima als je je leven op orde hebt. Maar raak je van dat pad af, de relatie loopt stuk en, tot enkele jaren terug, het huis moet worden verkocht met een restschuld, dan kunnen de rekeningen zich zo maar opstapelen. We merken het ontstaan van stille armoede aan de zzp-ers die door de coronacrisis geen opdrachten meer binnenhaalden. Dat heeft niets te maken met opleiding of achtergrond. Schuldenproblematiek komt voor in alle lagen van de bevolking.”

“Gezag is geen vanzelfsprekendheid meer. Maar de woorden van een rechter kunnen impact hebben zodat de schuldenaar er werk van maakt”

SchuldHulpMaatje

Onderzoek heeft aangetoond dat geldzorgen tot gezondheidsklachten leiden, die weer zorgkosten met zich meebrengen. Herman van Harten: “Een maatschappelijk initiatief als SchuldHulpMaatje is vanuit die wetenschap al enorm goed. Want je horizon zakt als je in de schulden zit. Jouw kansen worden minder, het initiatief om plannen te maken neemt af. Dan is het onder begeleiding toewerken naar een schuldenvrije toekomst het allermooist.”

Minnelijk traject of WSNP

Een minnelijk traject, waarbij de zaak wordt overgedragen naar de gemeente en gezamenlijk met schuldeisers een oplossing wordt gevonden, heeft in veel gevallen de voorkeur. Herman van Harten: “Met de schuldeisers wordt dan naar een structurele oplossing gezocht. Zij zullen bereid moeten zijn om mee te werken. Aan het eind van zo’n traject ben je bevrijd van je schulden. Hier komt geen rechter aan te pas. Dus die zaken zien we niet meer. Werken niet alle schuldeisers mee, dan kan er bij de rechtbank een verzoek tot een dwangakkoord worden gedaan. De rechter beoordeelt of dat passend is. Of er kan een beroep worden gedaan op de Wettelijke Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Dit model is gestoeld op een strak regime. Als je wordt toegelaten span je je 3 jaar in om je schulden te betalen, onder toezicht van een bewindvoerder. Als dit traject succesvol is, begin je met een schone lei. De schulden zijn dan niet meer afdwingbaar.”

Schuldenvrije toekomst
Binnen het wettelijke traject is de WSNP het voornaamste instrument om een schuldenvrije toekomst binnen bereik te krijgen. “Deze wet is wel gestoeld op de zelfredzame mens. Je moet je financiën al behoorlijk op orde hebben, 40 uur per week werken en geld afdragen aan de gezamenlijke schuldeisers. De rechtbank stelt een bewindvoerder aan die erop toeziet dat je je afspraken nakomt. Er gelden algemene inspanningsverplichtingen. Als je geen of onvoldoende werk hebt, is er een sollicitatieverplichting. Er geldt een informatieplicht, onder meer over al het geld dat je ontvangt. Sommigen komen die periode van de schuldsaneringsregeling vlekkeloos door, anderen hebben er duidelijk ondersteuning bij nodig. Het lukt niet iedereen om een goede administratie bij te houden of vier keer per maand een sollicitatiebrief te schrijven. Voor deze mensen is ondersteuning met budgetbeheer of door een maatschappelijk werker rond andere problematiek van grote waarde.”

Schuldsaneringstraject

In Den Haag lopen rond de 750 personen in de WSNP. Binnen de wetgeving wordt de toegang tot de schuldhulpverlening momenteel onderzocht en verbreed, zodat meer mensen geholpen kunnen worden. Herman van Harten: “De aandacht hiervoor heeft een permanent karakter. Landelijk zijn er zo’n 600.000 huishoudens met probleemschulden. Een klein percentage komt maar in een minnelijk of wettelijk schuldsaneringstraject. Een aanzienlijk deel zit in een situatie, waarin niet gewerkt wordt aan een schuldenvrije toekomst. Dat is een intrigerende situatie, omdat bijvoorbeeld bij een schuldenbewind de schulden niet zomaar ongedaan worden gemaakt. De schuldensituatie continueert. Pas nadat mensen een schuldsaneringstraject hebben doorlopen, gaan ze een schuldenvrije toekomst tegemoet.”

Vroegsignalering

Het inzetten van de schuldenfunctionaris is een vorm van vroegsignalering. “Er verandert niets aan de uitspraak, het vonnis blijft, maar er wordt contact gelegd met een afdeling schuldhulpverlening van de gemeente. Ter zitting komen wel argumenten naar voren; dat men de voorkeur geeft aan het betalen van de huur of gas en licht en dan de zorgpremie maar even opzij schuiven. Als je niet oppast beland je in een wanbetalersregeling. Kijken we door een juridische bril dan moet iemand de rekening betalen voor de elektriciteit die hij heeft afgenomen. De kantonrechter zal de vordering in de regel toewijzen en aandringen om tot een betalingsregeling te komen. Een betalingsregeling afdwingen kan nog niet. Na het vonnis zal iemand zelf met de deurwaarder een betalingsregeling moeten afspreken. Als die envelop ook weer ongeopend op de stapel komt, is dat onbevredigend. De maatschappelijke kosten van mensen met probleemschulden zijn niet gering. We weten dat als mensen verder in de penarie belanden, dit extra zaken geeft. Er treedt een keteneffect op met meer zorgkosten, mensen belanden in de bijstand. Als we mensen eerder kunnen helpen is dat beter voor de samenleving.”

Dit is het persoonlijke verhaal van John. Het gaat over zijn leven met schulden in zijn gezin met multiproblematiek. Hoe voelt het nu werkelijk om te leven met schulden? Hoe beïnvloedt dit je dagelijkse leven? Hij vertelt openhartig hoe een aantal dingen samenkomen; alcoholisme, onzekerheid, roekeloosheid, vluchtgedrag en het gebrek aan communicatie tussen twee partners.

1992 – Ford Sierra
In 1992 woonde ik samen met een vriendin, die ook een inkomen had, toen ik mijn eerste lening aanging. Dit was €18.000 gulden voor een Ford Sierra van 4 jaar oud. Ik wilde die auto in 5 jaar afbetalen. Ik was toen 26 jaar. In deze tijd waren leningen nog fiscaal aftrekbaar, dus volgens velen was je gek als je ervoor ging sparen. Ik gebruikte dit als een goed excuus, want ik had niets gespaard. De eerste twee jaar voelde het afbetalen al als een steen om mijn nek en nadat wij, in maart 1994, uit elkaar gingen, werd het nog moeilijker.

1995 – Geen inzicht in uitgaven
In december 1994 leerde ik mijn toenmalige partner kennen. Zij had op dat moment al een zoontje van 2 jaar die een paar jaar later gediagnostiseerd werd met ADHD, maar dat was toen ook al duidelijk. In april 1995 gingen wij al samenwonen, maar we hadden nog wel twee woningen. Vrijwel meteen kwamen we iedere maand geld tekort. We rookten allebei fors en zij had problemen met alcohol, wat ik toen nog niet goed doorhad. Achteraf gezien waren er wel signalen, maar die vielen pas later op hun plaats. Bovendien hadden we allebei geen goed inzicht in de uitgaven. Zo bleek mijn autolening te hoog. Dit heb ik toen om laten zetten in een flexibel krediet. Dit gaf iets meer lucht, maar we waren niet op zoek naar een structurele oplossing. We waren niet bezig met wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren.

1996 – Geld tekort
In juli 1996 kregen wij een huurwoning in de Merenwijk in Leiden, zodat we de twee oude woningen konden afstoten. Zo dachten we financieel meer overzicht te krijgen. Een maand later werd in dit huis onze dochter Laura geboren. Het overzicht dat we dachten te krijgen, viel toch een beetje tegen. Ik reed toen een jaar als internationaal vrachtwagenchauffeur.

Omdat ik toen ook een werkgever had die regelmatig te laat of te weinig betaalde (iets wat in de transportwereld vrij vaak voorkomt) gaven wij daar de schuld aan, maar dat was achteraf natuurlijk te makkelijk. Ondanks al deze problemen ging ik toch een soort van door met het normale leven. Regelmatig in het weekend ging ik ’s middags even een drankje halen in de kroeg, waarbij ik ook vaak even ging gokken voor ongeveer €25. In ons geval was dat natuurlijk niet handig om te doen.

1997 – Chauffeur binnenland
Vanaf 1997 ben ik als chauffeur in het binnenland gaan rijden, maar de geldproblemen bleven. Dit losten wij op door regelmatig het flexibel krediet, wat bij de RVS liep, te verhogen. Ook spaarrekeningen van de kinderen die liepen tot hun 18^e levensjaar kochten wij af, om zodoende het hoofd boven water te houden. In deze tijd ging er bijna geen dag voorbij zonder dat wij met geld bezig waren. Dit moest natuurlijk wel ergens eindigen en in 2002 hadden wij een flexibel krediet van €30.000 euro en een huur van toen al een dikke €700. Het was een groot huis, dus het werd onbetaalbaar. Na gesprekken met vrienden en een hypotheekadviseur bleek kopen de oplossing. Achteraf was toen al de schuldhulpverlening beter geweest. Dat was er toen al wel, maar nog niet zo bekend. Omdat de lening van €30.000 euro meegenomen moest worden in de hypotheek, konden wij alleen nieuwbouw kopen, want daar zat volgens de bank nog prijsstijging in. Aangezien er toen in Leiden niets werd gebouwd, werd het Den Haag -Leidschenveen, een nieuwbouwwijk in aanbouw. Daar konden we een nieuwbouwhuis kopen. Het was een mooi huis, maar wij moesten weg uit onze geliefde Merenwijk en Leiden. Zonder geldproblemen hadden we dat echt nooit gedaan. De hypotheekadviseur, een snelle jongen, zei bij het afsluiten nog ‘nu zijn jullie de lening eindelijk kwijt’, waarop ik antwoorde ‘nee hoor, hij is alleen verplaatst’. De RVS-adviseur die het flexibel krediet had afgesloten, dat nu ingelost werd, kwam nog één keer bij ons langs om te klagen dat hij zijn provisie nu moest inleveren.

2004 – Schone lei in Leidschenveen
Vanaf maart 2004 woonden wij nu, zogenaamd met een schone lei, in Leidschenveen. Maar de aankoopprijs inclusief bouwrente was €228.000 euro en de hypotheek €255.000 euro, dus er moest flink wat waarde bij. De avond voordat we gingen verhuizen zat ik op de vensterbank van ons oude huis en dacht toen al ‘shit; wat hebben we gedaan’. We hadden het goed naar ons zin in de Merenwijk en de enige reden dat we hier weggingen was vanwege de geldproblemen. Ook mijn partner had ongetwijfeld dit gevoel, want na vijf jaar clean te zijn geweest, begon ze een paar weken voor de verhuizing weer te drinken.

Financiële crisis
Zeker in de begintijd in Leidschenveen, de wijk was nog in aanbouw, voelden we ons compleet verloren en ongelukkig. In die tijd waren wij allebei zeer gesloten, hierdoor spraken we dit ook niet uit naar elkaar. Bovendien viel de overwaarde tegen. De waarde van ons huis werd tot 2008 nooit hoger dan €240.000. Veel te weinig om die lening die wij ‘zogenaamd’ kwijt waren terug te verdienen en toen brak ook nog de financiële crisis uit.

2004 – 2007 – Kop in het zand
Vanaf 2004 tot en met 2007 begonnen de alcoholproblemen van mijn partner echt uit de hand te lopen. Ook moesten we weer regelmatig bijlenen, omdat we niet uitkwamen met geld. Ik reed toen nog wel internationaal, maar zag wel dat het weer fout ging, maar ik deed niets om het tegen te houden. De kop in het zand dus. Dit ging zo door, tot we in drie jaar tijd weer opnieuw een schuld van €45.000 euro hadden opgebouwd. Het hoogste wat we konden lenen tegen €370 euro maandelijkse rente zonder aflossing.

Het is zelfs een keer voorgekomen dat ik met mijn zoon bij de kassa van de Jumbo stond en er geen saldo was, dus we moesten de kar laten staan. Als internationaal vrachtwagenchauffeur moest ik ook geld meenemen voor onderweg, wat ik dan regelmatig bij mijn ouders moest lenen, waardoor je je heel klein voelt, ondanks dat ik toen al de 40 jaar was gepasseerd.

Weinig inzicht in financiën
De reden dat de schuld zo snel zo hoog werd, is doordat we te weinig inzicht hadden in de financiën. Wij waren er ook niet echt mee bezig. Zo waren er bijvoorbeeld nooit gesprekken over wat nou precies de vaste lasten en uitgaven waren. Als ik voor mijzelf spreek; ik toonde daarin toen te weinig interesse. Bovendien beheerste haar alcoholgebruik en ook de talrijke politie incidenten van onze zoon steeds meer het gezin. Meestal om de twee maanden was het geld op, maar lagen er nog veel onbetaalde rekeningen. Dit losten we dan weer op door de kredietlimiet te verhogen. Een keer toen we dat weer deden, heb ik er nog wel een auto van gekocht. Een uitgave van ongeveer €3.000 wat natuurlijk in zo’n situatie ook niet erg handig is.

2007 – Eerst zelf oplossen
Het ging al een tijd niet goed in onze relatie mede door deze problemen en ook een zoon die steeds vaker met politie in aanraking kwam. In 2007 verliet mijn partner het gezin, omdat zij een nieuwe vriend had leren kennen en bij hem ging wonen. Vanaf dat moment stond ik er alleen voor met onze kinderen, op dat moment 14 en 10 jaar, die bij mij bleven wonen. Op dat moment viel haar salaris weg en moest ik het zelf doen. Uiteraard stopte ik toen ook met internationaal rijden, want ik moest mijn kinderen nu alleen opvoeden. In dezelfde week moest ik met spoed naar de dierenarts met Tommy, mijn lievelingskat, omdat hij door zijn achterpoten ging. Daar bleek na onderzoek dat hij een uitgezaaide tumor had en dat ik hem in moest laten slapen. Twee maanden hiervoor waren er al voortekenen dat het niet goed ging, maar door geldgebrek hoopte ik dat het beter zou worden en ging ik niet naar de dierenarts. Helder nadenken kon ik in deze tijd al lang niet meer. Na het inslapen, heb ik hem bij de dierenarts achter gelaten, omdat er geen geld was voor een fatsoenlijke crematie.

Ik kreeg meteen na de scheiding al een tip van een collega over de schuldsanering, maar ik wilde het eerst zelf oplossen, ook door de grote verhalen die je hoorde dat je niks meer overhield in de schuldsanering.

Ik ben ook diverse keren naar de bank geweest om te proberen een regeling te treffen, bijvoorbeeld door de lening in tweeën te verdelen, maar dat doen ze natuurlijk niet. Dit halen ze bij het hoogste inkomen. Die is dus hoofdelijk aansprakelijk. Een term die je bij het tekenen voor het krediet wel tegenkomt, maar in deze situatie kom je er pas echt achter wat dat betekent.

2009 – Geen uitweg
In augustus 2009 heb ik mij aangemeld bij de schuldhulpverlening van de gemeente Den Haag, omdat ik geen uitweg uit deze situatie meer zag. Ik had een levensverzekering, die gekoppeld was aan de hypotheek, ook al opgezegd, omdat daar geen geld meer voor was. Dus ook op de hypotheek loste ik niets meer af. Van het krediet betaalde ik alleen de rente van €370 dus die stond ook nog net zo hoog.

Schuldhulpverlening
In december kreeg ik een intake met een consulent. Het eerste wat zij opmerkte was dat ik hier zelfstandig niet meer uit zou komen, iets wat ik zelf de afgelopen twee jaar ook had gevoeld. Alleen de trots maakte dat ik het eerst zelf wilde oplossen. Wat gek is, want in deze situatie heb je niet veel om trots op te zijn en het helpt ook niet. Ik kreeg toen de keuze; of zij zouden het van mij overnemen en ik kreeg leefgeld, of ik kreeg een vrij te laten bedrag en ik regelde alles zelf. Ik heb voor dat laatste gekozen, omdat ik het al 2,5 jaar zelf deed. Het vrij te laten bedrag kwam neer op ongeveer €70 euro per week voor mij en twee kinderen. Daar moet alles van gebeuren; boodschappen, school enz. Bovendien rookte ik toen nog voor ongeveer €180 euro per maand dus dat maakt het niet makkelijker en in een situatie als deze is stoppen echt geen optie ook al zou dat voor de gezondheid en het geld beter zijn.

2010 – Stip op de horizon
Het traject ging starten in april 2010 en ik had een geweldig gevoel van opluchting. Ik had nog steeds weinig geld, maar ik hield net zoveel over als voor het traject. Misschien zelfs nog iets meer. Ik had nu voor het eerst sinds de scheiding een stip aan de horizon. Ik zou nu als alles goed verliep na drie jaar klaar zijn met de schulden. Wel zat er ook druk op, want mijn schuldregeling was gebaseerd op 55 uur per week werken, dus ik mocht deze drie jaar niet ziek worden. Ook heb ik meteen maar mijn trots opzijgezet, want dat helpt niet. Ik was er gek genoeg wel open over en dat gaf soms leuke reacties. Zo mocht ik een keer toen mijn tv op instorten stond bij een collega zijn ouders een tv ophalen. Gratis. Zij hadden een nieuwe gekocht en omdat hij bekend was met mijn verhaal dacht hij meteen aan mij. Ik heb mij na het begin van het traject wel voorgenomen om na het traject nooit meer in financiële problemen te komen!

Mentale problemen
Wat ik door al deze problemen, en door een zoon die ieder weekend ruzie maakte en mij naar beneden probeerde te halen, had ontwikkeld was een laag zelfbeeld en ook weinig zelfvertrouwen. Ook had ik een angst ontwikkeld om alleen ergens naar binnen te gaan, iets wat ik tijdens buitenland rijden wel altijd deed.

Omdat er geen geld is voor leuke dingen, raak je steeds meer geïsoleerd en wordt die angsten nog meer versterkt.

Met deze mentale problemen ben ik pas aan de slag gegaan nadat het schuldsaneringstraject was afgelopen.

2011 – Laatste loodjes het zwaarste
Over het traject zelf kan ik nog vertellen dat de eerste 1,5 á 2 jaar redelijk snel gaan, maar daarna duurt het laatste jaar voor je gevoel heel lang. Ik weet nog goed dat ik in november 2011 naar de jaarlijkse nacht van de popmuziek zat te kijken en dacht ‘wat een leuk programma’, maar ‘als ik volgend jaar weer zit te kijken, ben ik bijna klaar’. Dat viel heel vies tegen. Dat jaar duurde lang, zeker de donkere periode van november tot april. Echt de laatste loodjes dus. Bovendien krijg je 3 jaar later, dus april 2013, niet meteen weer de beschikking over je eigen salaris. Eerst moet alles nagekeken worden, dus in mijn geval werd dat pas juni.

Juni 2013 – Euforie van eigen geld
In juni 2013 kreeg ik voor het eerst in 3 jaar mijn salaris weer op mijn eigen rekening gestort. Ik kon hier weer vrij over beschikken. Wat een euforisch gevoel was dit! Voor mensen die dit niet meegemaakt hebben, is het volkomen normaal dat je salaris op je eigen rekening wordt gestort, maar ik kon het zelf nog niet geloven. Ik heb hierom nog een tijdje gewacht met het uitgeven van geld, omdat het zo onwerkelijk was. In oktober kreeg ik pas de definitieve bevestiging dat het traject succesvol was afgerond. Hier moest ik wel zelf achteraan bellen. Maar toen was het eindelijk echt zover. Na 20 jaar was ik eindelijk schuldenvrij. Ik hoefde nu niet meer dwangmatig de aanbiedingen in de gratis krantjes door te lezen. Ik weet nog heel goed dat ik een afspraak had in het ziekenhuis, nadat ik het traject succesvol had afgerond, en dat ik gewoon weer een kop koffie en een gevulde koek in het restaurant van het ziekenhuis kon halen. Ik had eindelijk weer de ruimte voor dit soort kleine dingen.

2013 – 2018 – Geen krediet
Ik heb uiteindelijk in die 3 jaar van de €45.000 schuld, ongeveer de helft ingelost. De rest is kwijtgescholden. Doordat het bij mij gedeeltelijk is kwijtgescholden, krijg je bij het BKR de code A3. Deze code blijft 5 jaar staan. Dit houdt in dat je in deze 5 jaar niks kunt doen wat met krediet te maken heeft. Dus ook geen nieuwe hypotheek of een creditcard. Wat soms erg vervelend was, want tegenwoordig heb je bij veel hotelboekingen een creditcard nodig.

Oktober 2018 – Einde codering
In mijn geval eindigde de codering pas in oktober 2018. Ik heb vooral in de jaren na de scheiding, globaal gezien van 2007 en 2015, regelmatig gedacht dat ik nooit meer een gelukkig leven kon leiden. Ik noemde dit voor mijzelf ook wel de ‘zwarte jaren’. Uiteindelijk is het toch gelukt om weer een gelukkig leven te leiden, mede dankzij de gemeentelijke schuldsanering en een therapie in 2015 om deze gebeurtenissen een plekje te kunnen geven. Sinds 2018 heb ik weer een nieuwe vriendin leren kennen waar ik het heel leuk mee heb en het huis in Leidschenveen is uiteindelijk in 2020 verkocht voor €310.000. Hiervoor heb ik een knus tweekamerappartement kunnen kopen, in mijn geliefde Leiden. En niet te vergeten heb ik een dochter die, ondanks dit alles, wel gewoon haar hbo-diploma heeft gehaald en nu een leuke baan heeft.

Terugblik – Geld is emotie
Als ik nu terugkijk op deze periode heeft het mijn relatie met geld ingrijpend veranderd. Er wordt vaak gedacht en gezegd ‘het is maar geld’, maar geld is emotie. Zeker als het fout gaat. Dan gaat het alles beheersen en ben je er dagelijks mee bezig. Het is nooit uit je hoofd. Bovendien maakt het ook heel veel dingen stuk. Ook relaties. Bij ons was het niet de enige reden dat onze relatie stukging, maar helpen deed het niet.

Al deze ervaringen hebben mij wel een veel rijper mens gemaakt. Ik kan dat ook weer gebruiken om anderen te helpen en te waarschuwen.

Zelfs een keer bij een collega chauffeur van 29 jaar met een jong gezin die net begonnen was met roodstand bij de bank en een lening bij zijn vader. Ik raadde hem met klem aan om dat zo snel mogelijk op te lossen, nadat ik hem benadrukte dat dit de duurste vorm van lenen is. Ik liet hem zien wat hij per maand hieraan betaalde en hierna heeft hij dit meteen ingelost. Dit is heel belangrijk, want de ellende begint vaak klein, zoals een €1000 euro roodstand.

21 Jaar schulden – Cruciale leermomenten
Verder zijn er mijns inziens twee cruciale momenten in dit verhaal die ik iedereen af zou raden. Dat is uiteraard de autolening in 1992 waar alles mee begon, maar zeker en nog belangrijker was de lening in de hypotheek. Daardoor werd het een tophypotheek en voelde het in beide gevallen daarna als je hoofd in een strop steken die ook nog eens steeds strakker wordt aangetrokken. Bovendien heeft het daardoor 16 jaar geduurd voordat ik ergens weg kon gaan, waar ik vanaf de eerste dag tegen mijn zin in woonde.

Nawoord
Bedankt voor het lezen van mijn verhaal. Ik ben zelf nu vrijwilliger bij SchuldHulpMaatje Den Haag.
Verder wil ik nog iets kwijt over mijn partner in dit verhaal. Zij is uiteindelijk in 2014 als gevolg van haar verslaving overleden. Zij werd slechts 44 jaar. Via dit verhaal wil ik graag meegeven dat verslaving echt een ziekte is. Vaak wordt er gedacht ‘eigen schuld dikke bult’ en ‘waarom stop je niet gewoon’, maar dit is maar ten dele waar. Er is inderdaad altijd een keuze om te stoppen, maar iemand die deze ziekte heeft, zal bij de minste tegenslag terugvallen. Zeker bij een alcoholverslaving zijn er maar heel weinig mensen die hier definitief van afkomen. Zelfs als ze een tijdje clean zijn, blijft de alcoholverslaving en de gedachten aan drank altijd dichtbij. In haar geval had zij graag een beter leven willen hebben. Ik heb haar, ook toen we al uit elkaar waren, regelmatig bezocht en verzorgd. Ook in de diverse afkickklinieken waar zij op dat moment toen in verbleef. Op het laatst, na diverse mislukte trajecten, wist ze niet meer hoe ze eruit moest komen en kon ze dit helaas niet meer.