In navolging van de gemeenten gaan ook andere instanties mensen met betalingsachterstanden vroegtijdig benaderen met een hulpaanbod om te voorkomen dat ze later in problematische schulden belanden. Vroegsignalering heet dat – is vanaf 1 januari 2021 een wettelijke taak van de gemeente. In onze regio is ook het Hoogheemraadschap van Delfland ervan afgestapt na herinneringen en aanmaningen keihard tot incasso over te gaan. Hoe ziet de actieve hulp bij betalingsachterstanden eruit bij de gemeente, het waterschap, de energiebedrijven en het Uwv?
Op papier is vroegsignalering dé manier om te voorkomen dat betalingsachterstanden verder oplopen, maar in de praktijk blijkt het vaak lastig om met de doelgroep in contact te komen. Signalen van SchuldHulpMaatjes en hun hulpvragers zijn dan ook welkom. De route naar de vroegsignalering kan ook voor onze hulpverlening een interessante aanvulling zijn op het instrumentarium.
Vroegsignalering door de gemeente Den Haag
Met ingang van 2021 is vroegsignalering van schulden een wettelijk taak van gemeenten. Op basis van signalen van zorgverzekeraars, energiebedrijven, woningverhuurders en drinkwaterbedrijven benaderen gemeenten bewoners met betaalachterstanden proactief om hun hulp aan te bieden. In Den Haag is daarvoor het Team Vroegsignalering ingesteld.
Hoofd van dit team, Queen Blackburn: “Eenmaal per maand krijgen wij alle signalen binnen die zo’n 120 vastelastenpartners hebben doorgegeven van klanten met een betalingsachterstand. Deze maand waren dat er 5200! Alle mensen ontvangen een kaartje (in envelop) waarin hulp wordt aangeboden. Een speciale behandeling krijgen degenen met de hoogste achterstand en degenen over wie al eerder meldingen zijn binnengekomen. Deze mensen worden actief benaderd per telefoon, e-mail of met een persoonlijk bezoek, in principe vooraf aangekondigd met een brief.”
Deze kaartjes krijgen Hagenaars met een betalingsachterstand in de bus van het Team Vroegsignalering van de gemeente. De groene kaart als eerst en de oranje kaart bij uitblijven van een reactie op de eerste.
Tijdens zo’n contact wordt de hele situatie doorgenomen. Achtereenvolgens wordt samen met de klant gekeken naar aard en omvang van de financiële problemen en naar inkomen versus uitgaven. Dan wordt bezien welke ruimte er is of te creëren is tussen inkomsten en lasten, of er wel gebruik wordt gemaakt van alle tegemoetkomingen, toeslagen e.d. waarop recht bestaat, of er een beroep mogelijk is op sociale fondsen. Er kan worden bemiddeld om te komen tot betalingsregelingen, dan wel kwijtschelding, of er kan worden verwezen naar verdergaande schuldhulp van de gemeente.
Queen Blackburn: “Het vroeg oppakken van signalen kan veel latere schuldellende voorkomen. Maar onze ervaring is ook dat mensen met betalingsachterstanden vaak lastig te bereiken zijn.” Daarom is alle hulp en input, ook van SchuldHulpMaatjes en hun hulpvragers, zeer welkom. Er wordt al geprobeerd de respons te verbeteren door nog eens een herhalingsaanbod te sturen bij het uitblijven van een reactie op de eerste uitnodiging. En de mensen worden niet meer verwezen naar het klantencontactcentrum van de gemeente, maar rechtstreeks naar het mobiele nummer van een met naam genoemde persoon van de afdeling, dus direct naar de hulpverlener zelf.”
In Basecamp is een lijst beschikbaar met de directe 06-nummers van de medewerkers van het Team Vroegsignalering van de gemeente, door onze maatjes te gebruiken als ingang naar de hulp van het team.
Vroegsignalering door het waterschap
Ook bij het waterschap is de tijd voorbij dat er bij betalingsachterstand een aanmaning werd gestuurd en dat er tot invordering werd overgegaan als de termijn daarvan was verstreken. Het waterschap, dat is in onze regio het Hoogheemraadschap van Delfland, heeft de heffing van zijn lasten ondergebracht bij de Regionale Belastinggroep (RBG). De RBG heeft een “Team Speciaal Beheer” in het leven geroepen, dat tot taak heeft al in een vroeg stadium contact te zoeken met belastingplichtigen die achter zijn met de betaling van hun aanslag. Doel is te achterhalen wat er aan de hand is en als er sprake is van financiële problemen daarvoor samen oplossingen te zoeken.
Teamleider van Speciaal Beheer, Monique van den Brule: “Als we signalen ontvangen van betalingsachterstanden, gaan we de klant benaderen met flyers, kaartjes, per telefoon, per e-mail of we gaan bij ze langs voor een persoonlijk bezoek, waarvoor we eerst per brief een afspraak proberen te maken. We bieden onze hulp aan. Die kan bestaan uit informatie hoe de financiën op orde te krijgen, verwijzing naar de schuldhulpverlening, maar we kunnen ook betalingsregelingen aanbieden of bezien of er aanleiding is om een vordering geheel of gedeeltelijk oninbaar te verklaren, dan wel dat men in aanmerking komt voor kwijtschelding”.
Ook de RBG heeft de ervaring dat niet alle klanten even gemakkelijk zijn te benaderen. Daarom staat het team uitdrukkelijk open voor samenwerking met SchuldHulpMaatjes. Als onze hulpvragers mede problemen hebben met aanslagen van de RBG worden zij van harte uitgenodigd contact op te nemen met het Team Speciaal Beheer van de RBG. Het rechtstreekse telefoonnummer van het team is 088 291 10 45. Hier zitten medewerkers die zijn opgeleid om samen met klanten met betaalproblemen te zoeken naar een oplossing. Klanten kunnen ook vragen gebeld te worden door dit team of vragen stellen via e-mail: SB@derbg.nl.
Monique: “Ons team probeert de klanten met betaalproblemen zo veel mogelijk ook proactief te benaderen. Alleen door met elkaar het gesprek aan te gaan, kan de juiste weg naar de oplossing voor problemen worden bepaald. Op dit moment praten we ook over korte lijnen met de afdeling financieel advies van de gemeente Den Haag en met diverse Voedselbanken. Alles om in contact te komen met onze klant.”
Ook Uwv biedt klanten hulp aan bij betalingsproblemen
Ook het Uwv heeft een speciale afdeling ingericht voor informatie en hulp aan klanten met betalingsproblemen. Het Uwv Geldzorgteam gaat met een klant aan de slag na signalen van collega’s die de directe contacten onderhouden met de uitkeringsgerechtigden.
Vorig jaar zijn 4300 uitkeringsgerechtigden naar deze afdeling doorverwezen, dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarom is het team flink uitgebreid in 2022: van 8 naar 30 voltijdbanen. Medewerkers van het Geldzorgteam proberen te voorkomen dat klanten dieper in de schulden komen. Ze kunnen helpen met het op orde krijgen van de financiën, ze kunnen zo nodig een voorschot regelen, of doorverwijzen naar de gemeentelijke schuldhulpverlening.
Afsluiting energie mag pas na “crisissignaal”
Energiebedrijven kunnen vanaf 1 april 2023 niet meer volstaan met het afgeven van een vroegsignaal bij betalingsachterstanden, maar ze moeten ook tussentijds sterk oplopende achterstanden melden en bovendien een voorgenomen afsluiting tijdig tevoren signaleren bij de gemeente. Het ministerie van Economisch Zaken heeft dit bepaald in een nieuwe Regeling afsluitbeleid en Warmteregeling.
De direct ingaande verplichting tot het sturen van meerdere signalen voorafgaand aan afsluiting (c.q. contractbeëindiging) betekent dat gemeenten dergelijke eindeleveringssignalen snel gaan ontvangen. De energieleveranciers moeten na dit laatste signaal, op basis van de nieuwe regelgeving, minimaal 20 werkdagen wachten voordat afsluiting daadwerkelijk mag plaatsvinden.
Auteur: Wim van Campen
