Op 8 november 2024 vierde Schuldhulpmaatje Den Haag haar tienjarig jubileum in de Christus Triumfatorkerk in Den Haag. Zo’n 150 maatjes, partners en gasten kwamen samen om deze mijlpaal te markeren. Het was een inspirerende middag, met een programma vol inzichten, persoonlijke verhalen en dankbetuigingen.

De bijeenkomst werd geopend door Heleen Rijkens, projectleider bij SchuldHulpMaatje, die de aanwezigen verwelkomde. Daarna volgden verschillende toespraken. Allereerst kwam wethouder Mariëlle Vavier aan het woord. Zij feliciteerde SchuldHulpMaatje en gaf aan dat de gemeente blij is met de samenwerking. In haar speech vermeldde ze het belang van het werk van de maatjes: “Maatjes zijn al jaren een schouder om op te leunen, een luisterend oor en een bemoedigende blik om te bevestigen: je bent op de goede weg!” Verder benadrukte ze dat schuldpreventie minstens zo belangrijk is als schuldhulp. “Maatjes zijn er niet alleen als de brievenbus al vol zit, maar ook als je moeite hebt met een enkele brief.”

Terugblik
Wilbert Stolte, voorzitter van de stichting, dankte in zijn toespraak de gemeente Den Haag, Fonds 1818 en vele andere partners voor hun steun in de afgelopen jaren: “Tien jaar geleden was er nauwelijks besef van wat schulden met je doen. Nu is SchuldHulpMaatje Den Haag een volwassen en stabiele organisatie met meer dan 200 vrijwilligers die dit jaar 240 hulpvragers hebben ondersteund.”

Hij sprak ook over de uitbreiding van de organisatie, met een groeiende vraag naar hulp voor jongeren en de verschuiving naar wijkgerichte ondersteuning. “Naast één-op-één begeleiding, werken we nu dichter bij de doelgroep, met een apart jongerenprogramma en inloopspreekuren in de wijken.”

De kwaliteit van het werk werd verder benadrukt door de investering in de professionele ontwikkeling van de maatjes. “Intervisie en trainingen maken ons sterker en beter in wat we doen. Ons werk is geslaagd als we goed werk leveren. Ik las pas op de website daarover een mooie Selfie Reflectie van Twalieb Hassenmahomed waarin stond: Als we een lach op het gezicht van de hulpvrager kunnen krijgen, zijn we op de goede weg.”

Jubileumprogramma
Vervolgens was er een inhoudelijk programma met verhalen van hulpvragers en professionals:

Boy Zandbergen, oprichter van Onzichtbaar Den Haag, sprak samen met Nicole de Reu over de vraag: Zijn we onderdeel van de oplossing of van het probleem? Nicole de Reu deelde haar persoonlijke ervaring met armoede, waarin ze aangrijpend vertelde: “Mijn leven is een dossier geworden.” Deze woorden raakten de aanwezigen en brachten het belang van het delen van persoonlijke verhalen in het werk van SchuldHulpMaatje naar voren.

Jaap Jansen, coördinator van het Urban Data Center Den Haag, presenteerde de “armoedescan”, een waardevol hulpmiddel om te onderzoeken in hoeverre mensen echt bereikt worden met armoederegelingen. Hij benadrukte de rol van data in het verbeteren van de hulpverlening.

Wilco van Dijk, hoogleraar Economische Psychologie aan de Universiteit Leiden, sprak over de effecten van financiële stress. “Financiële stress kan leiden tot verlies van controle, vermijdingsgedrag en een vermindering van mentaal welzijn. Maar maatjes kunnen hoop bieden en helpen om de vicieuze cirkel van geld en stress te doorbreken,” legde hij uit.

Marlies Filbri, directeur van Stichting Straat Consulaat, en Ron Straalakker deelden hun ervaringen met verslaving, dakloosheid en schulden. Ze deden een oproep aan de zaal om ervaringen te delen bij het ondersteunen van hulpvragers met huisvestingsproblemen. De zaal reageerde enthousiast, waarbij tientallen handen omhooggingen. “Iedereen heeft recht op hulp,” benadrukte Filbri.

Gezellige afsluiting

De dag werd afgesloten door cabaretier Pieter Jouke, die op humoristische wijze de belangrijkste punten van de bijeenkomst samenvatte. Na de speeches werden de gasten getrakteerd op lekkere hapjes en drankjes, verzorgd door leerlingen van het François Vatel vmbo, die hun culinaire talenten lieten zien.

Het jubileum van SchuldHulpMaatje Den Haag was een moment van stilstaan en terugkijken, maar ook van vooruitblikken naar de toekomst. Met de gemeente, een sterk netwerk van partners en een nog steeds groeiende betrokkenheid van vrijwilligers blijven we ons vol passie inzetten voor mensen met geldzorgen.

Foto-impressie tienjarig jubileum

Jolanda Hemmes-Blumers is al jaren een bekend gezicht voor professionals en vrijwilligers in het schuldendomein. Op verschillende congressen, seminars en andere bijeenkomsten vertelt zij over wat het CJIB kan betekenen voor mensen die te maken krijgen met schuldenproblematiek. In dit artikel vertelt ze hoe je als Haags maatje mensen het beste kunt helpen als ze een bedrag moeten betalen aan het CJIB.

Jolanda Hemmes-Blumers

Klopt het dat het CJIB steeds meer mogelijkheden biedt voor mensen met betalingsproblemen?

Ja zeker, er is de afgelopen jaren veel veranderd. We hebben grote stappen gezet in het verbeteren van onze dienstverlening en het hanteren van een persoonlijke aanpak. En we willen ook blíjven investeren in de ontwikkeling van toegankelijke en begrijpelijke dienstverlening, zodat we mensen op een passende manier kunnen helpen om aan hun verplichtingen te voldoen. Dat doen we via onze eigen middelen en kanalen, maar bijvoorbeeld ook door een bijdrage te leveren aan de Informatiepunten Digitale Overheid bij een groeiend aantal bibliotheken in Nederland. Zie ook de link naar: https://www.informatiepuntdigitaleoverheid.nl/?lang=nl

Wat biedt het CJIB voor mensen die niet in één keer kunnen betalen?

Ons betalingsregelingenbeleid kent verschillende mogelijkheden. Je kunt een eenvoudige afspraak maken om een bedrag in termijnen te betalen, als dat even beter uitkomt. Maar ook een regeling op maat bij grotere financiële problemen behoort tot de mogelijkheden.
En het is tegenwoordig mogelijk om een nieuwe vordering toe te voegen aan een al bestaande betalingsregeling.

Hoe kan je het beste een betalingsregeling aanvragen bij het CJIB?

Dat kan heel gemakkelijk online in ons Digitaal Loket of via onze website cjib.nl.

Zie de link naar:  https://www.cjib.nl/direct-regelen/ik-wil-een-betalingsregeling-afspreken
Lukt het niet digitaal? Dan kunnen de medewerkers van ons klantcontactcentrum telefonisch hulp bieden. Bel daarvoor 058 – 215 95 55.
Onze medewerker kijkt eerst of dit de enige vordering is die bij het CJIB open staat. Vervolgens krijgt u meteen een voorstel voor een maandelijks termijnbedrag, op basis van de hoogte van het totaal van de openstaande bedragen. Is dat termijnbedrag te hoog? Dan zoeken we samen verder naar een passende oplossing.

Waaruit kan zo’n oplossing bestaan?

Onze medewerkers bespreken met jou en degene die je ondersteunt of een andere betaaldatum of een uitbreiding van het aantal (daardoor lagere) termijnen al uitkomst kan bieden. Als dat níet zo is, dan gaan we onderzoeken of een regeling op maat de oplossing kan zijn. Hierbij kijken we onder andere naar de inkomsten en uitgaven van de aanvrager.

Is de situatie zo ernstig dat ook een persoonlijke regeling op maat niet haalbaar is? Dan kunnen we iemand vier maanden de tijd geven om hulp te zoeken bij schuldhulpverlening. Wij stoppen dan in de tussentijd waar mogelijk de invordering van de schulden bij het CJIB, zodat rust en ademruimte ontstaat om die hulp te zoeken.

Degene die ik ondersteun heeft een regeling afgesproken en krijgt een nieuwe vordering. Wat nu?
Een nieuwe vordering kan soms aan een lopende betalingsregeling worden toegevoegd.
Als je telefonisch contact met ons opneemt, kijkt onze medewerker meteen of dat ook in deze situatie mogelijk is.  

Heb je nog een tip voor de Haagse Maatjes?

Ik heb er twee!

1. Veel mensen weten niet dat er bij het CJIB verschillende mogelijkheden zijn om een regeling te treffen. Ons advies is altijd: Néém contact op! Er is vaak meer mogelijk dan je denkt en wij zoeken altijd graag mee naar een passende oplossing.
   
   
2. Voor een standaard betalingsregeling hebben wij geen informatie nodig over inkomsten en uitgaven. De hoogte van het openstaande bedrag bepaalt dan de hoogte van de termijnbetaling en het aantal termijnen. Is een standaardregeling voor de aanvrager niet haalbaar en is er daarom een regeling op maat nodig? Dan vragen wij wel om informatie over inkomsten en uitgaven, zodat we kunnen berekenen wat voor deze aanvrager een passende oplossing is. In de praktijk gebeurt het regelmatig dat mensen vervolgens niet alle daarvoor benodigde informatie opsturen. Hierdoor gaat vaak kostbare tijd verloren. Uw hulp bij het online of via de post aanleveren van de juiste informatie is dan vaak heel waardevol. Zie de link naar: https://www.cjib.nl/betalen-in-delen-aanvragen

De Belastingdienst heeft in september en oktober ruim 425.000 brieven verstuurd aan mensen die belasting kunnen terugkrijgen over 2023. De ontvangers behoren tot de groep die niet verplicht is aangifte te doen en die daardoor belastinggeld misloopt. Om dat alsnog te incasseren moet er wel aangifte worden gedaan en dat blijkt voor velen te hoog gegrepen. Hulp daarbij van maatjes die zo’n brief van de fiscus bij hun hulpvragers aantreffen is daarom vaak geen overbodige luxe.

De Belastingdienst verstuurt dit soort brieven al jaren, maar de respons blijft flink achter. Twee jaar geleden is er daarom begonnen met het versturen van een herinneringsbrief en vorig jaar is die bij wijze van proef vervangen door een telefoontje naar de mensen die nog niet hebben gereageerd op de geldteruggaafbrief. Het resultaat daarvan was nog niet overweldigend: met bijna 90.000 telefoontjes of sms’jes zijn er nog geen 5000 mensen bereikt en van hen heeft nog geen 3000 alsnog aangifte gedaan. Toch gaat de Belastingdienst ook dit jaar weer nabellen.

Bij wie blijft er belastinggeld liggen?

De mensen die belastinggeld op de plank laten liggen zijn vaak jongeren met een bijbaantje en ouderen die naast hun AOW een pensioentje hebben waarop te veel belasting is ingehouden. Vaak gaat het om enkele honderden euro’s.

Proefaangifte doen
Heeft jouw hulpvrager dit jaar geen brief ontvangen van de Belastingdienst dat aangifte moet worden gedaan en vermoed je dat hij of zij belasting kan terugkrijgen, ga dat dan altijd eerst na met een proefaangifte en verstuur hem pas als dat echt het geval is. Wie onverplicht aangifte doet wil wel geld terugkrijgen, maar niet het risico lopen dat er nog een naheffing op volgt.

Sociale Fondsen Den Haag (SFDH) heeft op een paar punten de mogelijkheden verruimd om een beroep de doen op haar financiële ondersteuning ten behoeve van onze hulpvragers. Belangrijk nieuws is dat SFDH voortaan ook premieschulden bij de zorgverzekeraar kan aanzuiveren. Verder is de mogelijkheid om vlot en zonder veel rompslomp een gift aan te vragen, die voorheen gold voor aanvragen tot € 250, nu verruimd tot € 500. Aanvragen voor premieschulden en andere zorgkosten die voor 1 december worden ingediend kunnen nog voor de kerst worden afgehandeld; bij latere indiening is dat niet gegarandeerd.

Bij Sociale Fondsen kun je aankloppen voor de financiering van bepaalde dringende kostenposten van je hulpvrager. Zo’n aanvraag kan alleen worden gedaan door een hulpverlener en loopt uitsluitend via de website van SFDH. Het aanvraagformulier vind je op Aanmeldformulier (socialefondsendenhaag.nl). Daarop moeten heel wat financiële gegevens van je hulpvrager worden ingevuld.

Verkorte aanvraag

Sinds enige tijd is er de mogelijkheid om een verkorte aanvraag in te dienen. Die gold al voor aanvragen tot € 250 en dat maximum is nu opgetrokken naar € 500.

In het aanvraagformulier kunnen dan alle vragen over inkomsten en uitgaven op nul worden gesteld en er hoeven ook geen kopieën van bankafschriften meer te worden meegestuurd. Een kopie van de Ooievaarspas is voldoende bewijs voor het vereiste minimale inkomen. Verder wordt een kopie van de bankpas gevraagd en een profielschets van de cliënt met een duidelijke motivering van de aanvraag, een beschrijving van de situatie van cliënt, hoe diens probleem is ontstaan en wat er nodig is om het op te lossen. Een verkorte aanvraag is er niet voor het oplossen van schulden.

Zorgpremie

Eén van de meest problematische schulden is een achterstand in de premiebetaling aan de zorgverzekeraar. Je raakt al gauw je aanvullende verzekering kwijt, je kunt niet meer overstappen naar een andere verzekeraar en je belandt uiteindelijk in wat tot voor kort de wanbetalersregeling heette, waarbij het CAK een verhoogde maandpremie als een soort boete gaat inhouden op het inkomen.

Het traject bij oplopende betalingsachterstanden ziet er zó uit:

• Na 2 maanden aanmaning/betalingsregeling
• Na 4 maanden aanmaning/voorlichting vervolg
• Beëindiging aanvullende verzekering (tussen 2-6 maanden)
• Na 6 maanden: wanbetalersregeling
• Voortaan int het CAK een bestuursrechtelijke premie van nu € 160,60 per maand, dus veel hoger dan de normale zorgpremie, maar voor 1 juli was het

€ 175,20

• Inhouding op loon of uitkering en/of verhaal op zorgtoeslag door CAK. Deze inhouding gaat ten koste van een eventuele beslagvrije voet.
• Dit alles duurt totdat de achterstand is betaald of een regeling is getroffen met de zorgverzekeraar.

Vergaande consequenties

Premie-achterstanden hebben dus vergaande consequenties. Vandaar dat het heel goed nieuws is dat SFDH voortaan ook deze schuldensoort kan financieren; voor bepaalde andere ziektekosten was dat al het geval. Als het gaat om premie-achterstanden van een paar maanden kan in principe worden volstaan met een normale aanvraag, maar bij grotere schulden, zeker als die al in het traject van het CAK zitten, is het verstandig met SFDH te overleggen.

Het is zaak deze schulden dan zo snel mogelijk aan te melden, zodat SFDH de tijd heeft voor onderzoek. Als er al een betalingsregeling met de zorgverzekeraar loopt, moet die eerst worden opgezegd. Leg in de motivering uit waarom het wenselijk is dat de schuld wordt opgelost. De organisatie staat altijd open voor overleg; ze is telefonisch bereikbaar via 070-7113906 of per mail via info@sfdh.nl.

Lees meer

• SFDH, wat doet dit fonds precies? Scarlett Zwartkruis, directeur, gaf ons tijdens een maatjesavond een kijkje achter de schermen.
• Bekijk de presentatie van SFDH op Basecamp (het intranet voor SchuldHulpMaatjes)

Sinds we wijkgericht werken komen maatjes drie keer per jaar als team samen. Sommige teams zien elkaar vaker: Team Scheveningen heeft na de zomervakantie gevliegerd op het strand. Team Bouwlust hecht veel waarde aan de koffie die zij met elkaar drinken op donderdag na het inloopspreekuur.

SchuldHulpMaatje wordt in Den Haag gezien als een professionele organisatie. Wij zijn een belangrijke partner van de gemeente en andere Haagse instanties. Om dit te blijven, hebben we vrijwilligers nodig die permanent worden bijgeschoold. Dit gebeurt onder andere tijdens de teambijeenkomsten waar maatjes leren van elkaar en externe experts.

Meer dan intervisie

De teambijeenkomsten zijn in het leven geroepen om intervisie aan te bieden. Inmiddels zijn we erachter dat ze veel meer doelen dienen. Maatjes eten samen en wisselen ervaringen uit met elkaar. Teamcoördinatoren praten het team bij, introduceren nieuwe teamgenoten, geven een update over lopende trajecten, zeggen hoeveel hulpvragers in de wijk nog een maatje zoeken en vertellen hoe de contacten met de wijkpartners zijn. Ook kunnen teams een kennissessie organiseren.

Teambijeenkomst op het kantoor van SchuldHulpMaatje Den Haag.

Kennissessie

Een aantal teams heeft gastsprekers uitgenodigd bij de bijeenkomsten omdat er behoefte was aan kennisverbreding. In 2025 kunnen teams voorafgaand aan de intervisie een kennissessie organiseren. Denk hierbij aan een bijdrage van bijvoorbeeld een professional uit het werkveld of een (ervarings-) deskundige uit de wijk. Een kennissessie is dus geen verplichting maar wordt gezamenlijk door het team bepaald.

Het programma

De bijeenkomsten zijn van 19.00 tot 21.15 uur. Tussen 18.00 en 18.45 uur wordt samen gegeten.

Doel intervisie

Het doel van onze intervisie is het reflecteren van de maatjes op eigen denken en handelen binnen het hulpvragerstraject waar zij bij betrokken zijn. Het mooie aan intervisie is dat de inbreng van zowel nieuwe maatjes als ervaren maatjes even waardevol is. De verkregen inzichten worden samen zo specifiek gemaakt dat een maatje er gelijk mee aan de slag kan. Dit geldt voor het maatje dat de casus heeft ingebracht, als ook voor de maatjes die hebben geluisterd en hun input hebben gegeven. Ook zij hebben naar aanleiding van het gesprek dat is ontstaan kunnen reflecteren op hun handelen als maatje en nemen waardevolle inzichten mee.

De casus

Intervisie draait om een ingebrachte casus. Alle trajecten zijn bruikbaar voor intervisie. Ieder traject biedt immers de mogelijkheid om te reflecteren en de mogelijkheid voor andere maatjes om mee te denken en tegelijkertijd op hun eigen werkwijze te reflecteren. Een crisissituatie of een vastlopend traject is niet een voorwaarde voor een goede casus. Het gaat om de ‘Hoe kan ik….?’ vraag en het reflecteren op een te zetten of gezette stap in het traject en dat kan in iedere casus.

Waardevolle bijeenkomsten

Het bij elkaar komen van de teams is in vele opzichten waardevol. We werken met een kwetsbare doelgroep en het begeleiden van iemand met schulden kan zwaar werk zijn. Maatjes en coördinatoren leren elkaar gedurende de bijeenkomsten kennen en weten elkaar daarna makkelijker te vinden om hun ervaringen te bespreken. Tijdens de bijeenkomsten leren de maatjes over de wijk en de intervisie draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling. Door het contact tussen maatjes op formeel en informeel niveau, blijven maatjes scherper op wat de rol van een maatje wel en niet inhoudt en van een goed functionerend maatje profiteert de hulpvrager.

Het merendeel van de maatjes heeft inmiddels het nut van intervisie ervaren en waardevolle inzichten gekregen. Zij laten weten dat de intervisie hen heeft laten inzien dat ze niet alles in hun eentje hoeven te doen, dat andere maatjes ook gefrustreerd kunnen raken als het resultaat heel lang op zich laat wachten en dat hun rol in het traject waardevoller was dan ze eerder dachten. Vier maatjes hebben hun ervaringen gedeeld in het artikel: “Wat voegt intervisie toe?”

De organisatie vindt de bijeenkomsten belangrijk en hoopt hiermee alle vrijwilligers te ondersteunen in hun werk. Hiervoor neemt iedere vrijwilliger deel aan drie teambijeenkomsten per jaar. Als een maatje niet naar de bijeenkomst van het eigen team kan komen, kan worden aangesloten bij een bijeenkomst van een ander team. De komende tijd zullen de bijeenkomsten op alle communicatiekanalen van SchuldHulpMaatje onder de aandacht worden gebracht om een maximale opkomst te bewerkstelligen.

Lees meer

• SchuldHulpMaatje Den Haag werkt vanaf 2024 wijkgericht
• Waar en wanneer zijn er inloopspreekuren?

“De overweldigende overwinning van Geert Wilders op rechts na de Tweede Kamerverkiezingen in november 2023 vond ik erg verdrietig. Dit voelde als een victorie voor polarisatie. Ik geloof erg in verbinding; als je iemand kent uit een groep is het veel moeilijker om negatief over die groep te zijn en ik vroeg me af hoe kan ik mezelf inzetten voor meer verbinding? Daarom besluit Mieke Visch zich eind november 2023 aan te melden als Luisterend Schrijver bij de Stichting (Gelijk)waardig Herstel. Een stichting door en voor ouders, jongeren en kinderen die zijn en worden geraakt door de kinderopvangtoeslagaffaire. Want die is nog lang niet opgelost.

Mieke is sinds 2017 maatje bij SchuldHulpMaatje Den Haag en heeft net haar eerste verhaal als Luisterend Schrijver voor de Stichting (Gelijk)waardig Herstel uitgewerkt. Ze was al bekend met het werk van Laurentien van Oranje-Nassau voor de Stichting Lezen en Schrijven en voor de Stichting (Gelijk)waardig Herstel. Ze vertelt: “De empathische houding van Laurentien spreekt mij erg aan. Ze zegt dat we nederig moeten zijn naar mensen in een heel andere situatie, bijvoorbeeld die in armoede leven. Hoe kun je zeggen dat je je precies kunt voorstellen hoe het is om in zo’n situatie te zitten en te zeggen ‘ik begrijp het’, als je het zelf niet hebt meegemaakt?”

Gelijkwaardig herstel

De stichting staat voor eigen regie. Ouders bepalen zelf welke stappen ze willen zetten. Verder zijn neutraliteit, vertrouwen en samen optrekken als collectief de belangrijkste waarden voor samenwerking. “Nadat ik me had aangemeld, kreeg ik eerst een introductie waarin het proces uitgelegd werd. Er werd stilgestaan bij wat je in de weg kan zitten als schrijver. Wat is jouw rol? Hoe zorg je ervoor dat je niet in je oplossingsrol of in je eigen emoties schiet? Er werd gezegd dat we erop vertrouwen dat jij dit aankan, zo niet, neem dan contact met ons op. Elke week is er een vragenuurtje voor de schrijvers als collectief. Na de introductie ben ik gekoppeld aan een toeslagenouder uit de buurt.”

Klikt het

Lange tijd hebben toeslagenouders zelf niet de touwtjes in handen gehad en daarom is het best wennen om dat nu wel te hebben. “Ik merkte dat tijdens de eerste kennismaking met mijn toeslagenouder, een vrouw van ongeveer mijn leeftijd. De bedoeling van dit eerste gesprek was om te kijken of het tussen ons klikte. Daarvoor had zij het initiatief genomen en een online afspraak met mij gemaakt. Ik vond het best lastig, zij bepaalt of ze met je verder wil. Dus ik dacht: vraag maar wat je van mij wilt weten, terwijl zij het denk ik ook niet zo goed wist wat ze moest vragen en ze wat gespannen was. Het gesprek kwam daarom moeizaam op gang. We besloten dat het goed was om elkaar eerst ook in het echt te ontmoeten om te zien hoe dat was.

Huiskamergesprek

Mieke en haar toeslagenouder spreken daarna af op neutraal terrein. Bij de stichting in de ’t Hoenstraat 5 in Den Haag zijn speciaal daarvoor enkele knusse kamers ingericht die voelen als een huiskamer. Het gesprek duurt 3 uur. “Achteraf gezien was dat veel te lang,” vertelt Mieke. “Ik was helemaal kapot. Haar verhaal maakte een diepe indruk op mij. Toen ik thuiskwam moest ik heel hard huilen. Het is zo heftig om te horen dat iemand wordt vermorzeld door de belastingdienst en hoe vreselijk mensen worden behandeld. Ik was bewust naast haar gaan zitten en niet tegenover haar, met mijn aantekenblok op schoot en pen in de aanslag. Er is een draaiboek met vragen, die we beide van tevoren hebben gekregen. Sowieso is alle informatie die ik krijg ook voor haar in te zien. Ik heb gekozen om haar de eerste keer vooral haar verhaal te laten vertellen. Dat draaiboek kwam later wel.”

Muurtje

Uit het niks hoort ze dat er iets is met de kinderopvangtoeslag van haar tweede kind op de opvang. Ze wordt verdacht van fraude en moet met terugwerkende kracht ook alle kinderopvangtoeslag die ze voor haar eerste kind op de opvang heeft ontvangen, terugbetalen. Dit bedrag is zo groot dat ze diep in de schulden terechtkomt. Ze vertelt dat ze in die periode een muurtje rondom zichzelf optrok. Voor de buitenwereld, maar ook voor haar kinderen. Ze kan niet de moeder zijn die ze zou willen zijn voor haar kinderen en ze vindt daarom nu dat ze haar kinderen tekort heeft gedaan. Ze schaamt zich voor haar schulden en de situatie waarin ze zit en raakt steeds meer geïsoleerd.

Verhaal optekenen

In een paar sessies komt haar hele verhaal eruit. Ik merk dat ze het lastig vindt om haar verhaal te vertellen. Het is nog steeds erg pijnlijk. Eerst vertelt ze over vroeger (Hoe was het toen?), daarna over nu (Hoe gaat het nu?) en tot slot over de toekomst (Hoe kijk je daar naar?). Ik werk telkens mijn aantekeningen uit, af en toe is dat puzzelen. Tussendoor kan zij telkens lezen wat ik heb geschreven en kan ze dingen aanpassen en toevoegen. Ik wil het goed doen en alle vragen uit het draaiboek beantwoorden, maar twijfel of de antwoorden voldoende zijn voor de volgende fase. Ik probeer de regie zoveel mogelijk bij haar te laten dus als het voor haar klaar is, druk ik op de knop dat het afgerond is.

Mens centraal

Van huis uit heeft Mieke meegekregen dat het goed is om je steentje bij te dragen aan de maatschappij. “Ik doe al lang vrijwilligerswerk; van vakantiekampen voor vluchtelingenkinderen, een sociaal buurtrestaurant tot SchuldHulpMaatje. Ik geloof in jezelf inzetten en zo je eigen wereld te verrijken. Anders ga je geloven dat je eigen bubbel de maatschappij is, en dat is niet zo.” Ze werkt zelf bij de overheid en ervaart vooral bij ministeries regelmatig stroperigheid. “We behandelen bij de overheid allerlei dossiers en willen zoveel mogelijk risico’s uitsluiten met de focus op rechtmatigheid. Als dat ten koste gaat van menselijkheid is dat niet goed. We moeten mensen niet als nummer en vanuit een systeem behandelen, maar als mens.”

Gesprekstechnieken

Mieke kijkt met een positief gevoel terug op de afgelopen maanden. “Het was een waardevolle ervaring voor mij om dit te doen. Het concept om de mens en zijn/haar verhaal centraal te stellen in plaats van het dossier is zo heel anders dan de overheid jarenlang heeft gedaan. Gesprekstechnieken hebben mij ook geholpen bij het uitvragen van dit verhaal.Zoals van SchuldHulpMaatje om met aandacht en zonder oordeel te luisteren. En van mijn leergang Socratische gesprekken begeleiden, dat gaat over hoe je nieuwsgierige vragen kunt stellen (als je hierover meer wilt weten, lees dan het boek Socrates op sneakers).”

Recht doen

“De volgende stap voor mijn toeslagenouder is dat er op basis van haar verhaal een schadeanalyse gemaakt wordt met als doel een compensatieovereenkomst te ondertekenen met de Rijksoverheid. Dan wordt er pas echt recht gedaan. Ik hoop dat het haar ook helpt in de verwerking. Niets compenseert het leed, maar de toekomst brengt hopelijk rust en vreugde voor haar als ze dit kan ‘afsluiten’.”

Luisterend Schrijvers gezocht!

Mieke denkt er momenteel nog over na of ze nog een keer Luisterend Schrijver wil zijn. “Ik heb mijn vrijwilligerswerk als SchuldHulpMaatje even stopgezet hiervoor, want het is best pittig om dit naast je baan te doen. Maar maatjes die tijd hebben, kan ik dit zeker aanraden!”

Ontdek meer over Luisterende Schrijvers.

Lees verder

• SchuldHulpMaatje training motiverende gespreksvoering.
• De Stichting Lezen en Schrijven is een bekende partner van SchuldHulpMaatje; we werken samen bij het project laaggeletterdheid.
• SchuldHulpMaatje is nu een toeslagenservicepunt.

Zijn je hulpvragers in de problemen gekomen bij hun bank door roodstand op hun betaalrekening, door een hypotheek, een ander krediet of met hun creditcard? Vaak is de bank dan best bereid mee te werken aan een oplossing. Sommige banken hebben daar zelfs een speciale afdeling of functionaris voor. Het is wel even zoeken op hun websites om de juiste weg te vinden, want de banken timmeren er bepaald niet mee aan de weg.

Dit was één van de ervaringen die zijn uitgewisseld tijdens de laatste maatjesavond op 30 mei 2024. We zijn daar verder mee aan de slag gegaan en we zetten een paar bevindingen op een rij.

ING

De ING vraagt op haar website aan klanten met een achterstand op de hypotheek, betaalrekening of lening om een betaalafspraak te maken. Dat kan via de pagina ING Achterstanden op de site van de bank: 

Achterstand oplossen – ING

Daar word je de weg gewezen naar de beste route voor de oplossing van achterstanden op de betaalrekening, hypotheek, een andere lening of creditcard. Je kunt er online een betaalafspraak maken of direct contact krijgen met een medewerker. Zeker als er geen andere schulden zijn, is dit vaak de aangewezen weg om de schuld(en) gefinancierd te krijgen binnen de afloscapaciteit van je hulpvrager.

ABN AMRO

Op de website van ABN Amro is een speciaal hulpaanbod te vinden voor de schulden van klanten tot 30 jaar. Voor hen staan bij de bank “Financieel Gezond coaches” klaar. Die zijn gratis beschikbaar, ook voor niet-klanten trouwens. De weg naar zo’n coach is te vinden op de pagina Financieel Gezond Coach (abnamro.nl).

Voor klanten ouder dan 30, is er ook een route naar een gesprek over de oplossing van een achterstand.

SNS Bank

De SNS Bank biedt hulp bij betalingsproblemen in de vorm van maatwerk en tips om zelf mee aan de slag te gaan. Daarvoor kun je terecht bij een van de “financiële groeicoaches”. Dat kan telefonisch of via beeldbellen. Samen met zo’n coach kan worden gezocht naar passende oplossingen. Een beroep op de coach gaat via 030 – 291 43 35 of per mail naar mailto:rustingeldzaken@sns.nl.

Er is nog een andere route naar hulp bij achterstanden. Die verloopt via de afdeling

Financiële Zorg: telefonisch via 030 – 219 60 00 of per mail naar

FinancieleZorgSupport@sns.nl. Bereikbaar op maandag tot en met donderdag van 08.30 tot 18.00 uur en op vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur.

SNS maakt deel uit van de Volksbank, samen met RegioBank en BLG Wonen. De Volksbank biedt diensten aan van financiële coaches. Zie hiervoor de website van de Volksbank:

Financiële zorg bij de Volksbank

Rabobank 

Ook de Rabobank biedt hulp aan bij betalingsachterstanden. Je kunt daarvoor een betalingsregeling aanvragen. Dat kan via een terugbelverzoek op de website van de bank via dit formulier:

Maak een terugbelafspraak

In zo’n gesprek worden de mogelijke oplossingen verkend, waaronder terugbetaling in termijnen als daar ruimte voor is in het inkomen. Een adviseur kun je bereiken via 0887271131.

Samen sterk: De Sociale Fondsen van Den Haag

Den Haag staat niet alleen bekend om zijn politieke en koninklijke allure, maar ook om zijn inzet voor sociale inclusie. Een van de stille krachten achter deze inspanningen is Sociale Fondsen Den Haag (SFDH). Maar wat doet dit fonds precies? En hoe kun je als maatje een beroep op hen doen voor je hulpvrager? Scarlett Zwartkruis, directeur bij SFDH, gaf ons tijdens de afgelopen maatjesavond een kijkje achter de schermen van deze geweldige organisatie.

Wat doet Sociale Fondsen Den Haag?

Sociale Fondsen Den Haag is een stichting die zelfstandig opereert en dus geen onderdeel van de gemeente is. Zij krijgt haar gelden via een subsidie van de gemeente en van diverse vermogensfondsen. SFDH zet zich in om Haagse burgers in kwetsbare posities te ondersteunen. SFDH biedt (acute) financiële hulp aan inwoners die tijdelijk in de knel zitten. Of het nu gaat om leefgeld, hulpmiddelen, onverwachte medische kosten, huurachterstanden of andere dringende financiële problemen, SFDH is er om een steuntje in de rug te geven.

Het mooie aan SFDH is dat ze niet alleen financiële hulp bieden, maar nauw samenwerken met andere partners in de stad (zoals SchuldHulpMaatje) om middels informatie en advies mensen weer op weg te helpen. Je kunt als maatjes dus altijd contact opnemen met SFDH om een casus door te spreken.

Hoe werkt SFDH?

De Sociale Fondsen van Den Haag komen in beeld nadat eerst gekeken is naar andere mogelijkheden. “Wij gaan ervan uit dat je eerst hebt bekeken of er een voorliggende voorziening beschikbaar is. Is deze er niet, niet volledig, of niet op tijd: dien dan een aanvraag bij SFDH in.”

De insteek van SFDH is dat er maar één regel is bij het verlenen van hulp: “Heb je iemand in nood, overleg bij vragen of twijfel met ons. Eén belletje is genoeg. Het zou jammer zijn als er mensen in nood buiten de boot vallen omdat er geen hulpverlener is die een aanvraag doet. We kijken altijd naar de persoonlijke situatie en bieden maatwerk. Jij als maatje/hulpverlener doet altijd de aanvraag voor de Haagse burger. De hulpvrager zelf kan niet rechtstreeks een aanvraag indienen.”

Wat voor hulp kun je aanvragen bij SFDH?

• Financiële ondersteuning door een gift: het fonds biedt directe financiële hulp aan mensen die het nodig hebben. Dit kan variëren van hulp bij het betalen van de huur tot ondersteuning bij noodzakelijke medische kosten die niet door de verzekering worden gedekt.
• Advies: naast financiële hulp biedt SFDH ook informatie en advies.
• Ondersteuning bij het oplossen van (gecompliceerde) schuldenproblematiek.
• Bijdragen voor kosten die verband houden met zorg: ziekte, verzorging, handicap etc.

Een persoonlijk verhaal

Laten we even een stapje terug doen en kijken naar een persoonlijk verhaal van iemand die geholpen is door SFDH. Maria, een alleenstaande moeder van twee kinderen, raakte haar baan kwijt tijdens de pandemie. De rekeningen stapelden zich op en de stress werd bijna ondraaglijk. Via haar SchuldHulpMaatje hoorde ze over Sociale Fondsen Den Haag. Binnen een paar weken kreeg ze niet alleen financiële hulp voor haar huurachterstand maar ook een bijdrage om de achterstallige kosten voor energie en water in te lopen. Dankzij SFDH kreeg Maria weer rust in haar hoofd en kon ze een nieuwe start maken.

Vragen aan Sociale Fondsen Den Haag

Van de circa 45 aanwezige maatjes zijn er 10 die al wel eens een aanvraag hebben ingediend. Zij vertellen dat ze goede ervaringen hebben. Een van de maatjes merkt op: “Je moet er wel even voor gaan zitten, want het invullen van het aanvraagformulier op internet kost tijd. Ik was vooral tijd kwijt met het maken van de sociale rapportage.” Daarom is er nu ook een verkorte, snellere route voor bedragen tot 500 euro. Hier kan je eenmalig gebruik van maken en is niet van toepassing als het een schuld betreft.

Vanuit de zaal komen ook andere vragen:

Betalen jullie contant?
“Nee, financiële hulp wordt gegeven door de rekening direct te betalen of vouchers uit te delen waarmee de hulpverlening goederen (bijvoorbeeld een bril op sterkte of een fiets) kan afhalen bij een geselecteerde leverancier. We geven nooit contant geld en maken ook bijna nooit geld over naar de bankrekening van de hulpvrager.”

Hoe zit het met reeds gemaakte kosten, kun je daarvoor een aanvraag indienen? Stel, een mevrouw wil een onderdeel van 400 euro voor een kapotte cv-ketel declareren. Het onderdeel is inmiddels al geleverd en betaald.
“In deze nood is al voorzien en daarom wordt dit in principe niet vergoed. Bij SFDH kun je niet achteraf nota’s declareren. Maar als ze hierdoor met iets anders in de knel komt, bijvoorbeeld het betalen van haar zorgpremie of een deel van haar huur, dan kunnen we wel helpen.”

Mijn hulpvrager heeft net te veel inkomen en valt daardoor vaak buiten de boot, zoals bijvoorbeeld voor een Ooievaarspas. Heeft het dan wel zin om een aanvraag te doen?
“Zeker, we kijken naar wat er netto onder de streep overblijft. We kijken meestal ook niet naar het vakantiegeld.”

Is een machtiging mogelijk?
Een van de maatjes merkt op dat het misschien een goed idee is om te kijken of het mogelijk is om een maatje te machtigen om namens de hulpvrager de voucher in te wisselen, als die niet mobiel is of om andere redenen zelf niet de goederen op kan halen. Als dit nodig is, kun je altijd even bellen naar SFDH, dan wordt dit geregeld.

Zijn er afspraken over achterstallige huur met woningcorporaties?
“Met vier woningcorporaties hebben wij afspraken over de huur. Bij een huurachterstand betalen wij 50% en gaat de andere 50% ‘in de koelkast’. Als na twee jaar alle betalingen voldaan zijn, dan wordt die restschuld kwijtgescholden. Bij de aanvraag moet je wel het gehele bedrag wat openstaat bij SFDH aanvragen en geen 50%.”

Hoe snel kunnen jullie handelen?
“Stel de hond van je hulpvrager komt onder de tram en heeft acute zorg nodig, maar er is te weinig geld. In dat geval handelen we snel en geven we een telefonische toezegging om met een maximum, bijvoorbeeld van 500 euro, naar de dierenarts te kunnen gaan. Wist je dat het bij dierenklinieken vaak mogelijk is om te onderhandelen over de kosten van een behandeling? We kunnen ook advies geven en hebben mensen in ons netwerk die snel kunnen beoordelen of een medische ingreep bij een dier echt noodzakelijk is, wat dat zou mogen kosten en/of er alternatieven zijn. (SchuldHulpMaatje Bert van Toor van Stichting Minimaatje vertelde hier ook al meer over in zijn Selfie Reflectie).”

Zorgverzekeringen: is er hulp bij schuldenvrij overstappen nodig?
“Kijk ruim voor het einde van het jaar goed of de huidige zorgverzekering van je hulpvrager alle medische kosten dekt. Voor 31 december kun je nog overstappen naar een andere zorgaanbieder. We helpen rond die periode regelmatig een hulpvrager om schuldenvrij over te stappen naar een andere verzekeraar, om in het nieuwe jaar bijvoorbeeld meer orthodontie voor de minderjarige kinderen vergoed te krijgen. Een toekenning voor een bijdrage is uiteraard wel afhankelijk van diverse zaken: wat is de medische noodzaak om over te stappen, zijn er meer schulden (dus is de SHV voorliggend?) en wat is de hoogte van de zorgpremieschuld.

Fysiotherapie is overigens ook als gift beschikbaar; we vergoeden één intake en negen behandelingen.”

Wat is de gekste aanvraag die je hebt gehad?
“We hebben wel eens een aanvraag gehad voor een moeder van een ziek kind die een laatste wens had om te zwemmen met dolfijnen in Curaçao. We hebben toen uitgezocht of dat ook in Harderwijk kon. Maar die aanvraag is uiteindelijk niks geworden.”

Meer info

• Doe een aanvraag
• Bel voor advies maandag t/m donderdag van 08.00 – 16.00 uur op 070-7113906
• Bekijk de presentatie van SFDH op Basecamp (het intranet voor SchuldHulpMaatjes)

“Vergelijk het met een dieet: als je op je streefgewicht bent, begint het eigenlijk pas echt. Dan heb je misschien ook al drie jaar aan de lijn gedaan, maar de echte uitdaging is op gewicht blijven.”

− een schuldhulpverlener −

Uit de schulden geraken is niet makkelijk, uit de schulden blijven is misschien nog wel moeilijker. Na het afronden van een langdurig en vaak zwaar schuldhulpverleningstraject wil een deelnemer niets liever dan een schuldenvrij leven en hij of zij verdwijnt vaak bij ons uit beeld. Cijfers over terugval zijn er maar beperkt en variëren van tussen de 5 en 20%, maar professionals schatten dat ongeveer 40% van de klanten van de kredietbank niet duurzaam uit de schulden blijft. Het benadrukt alleen maar het belang van goede nazorg, zeker nu de duur van de minnelijke schuldregeling bij de gemeente is ingekort van 36 naar 18 maanden.

Pionieren in de pilot nazorg
Nazorg is in de schuldhulpverlening nog een ondergeschoven kindje, dus het was echt pionieren binnen deze pilot (die gestart is begin 2023). Zelfs de gemeente en de NVVK waren nieuwsgierig naar onze bevindingen, omdat vrijwel geen enkele organisatie daar op dit moment goed handen en voeten aan heeft gegeven. Het is ook moeilijk, want de reden dat mensen terugvallen is divers en ligt meestal in de achtergestelde positie waarin ze in veel gevallen verkeren op tal van leefgebieden.

Gelukkig neemt de aandacht voor goede nazorg toe en ook de gemeente Den Haag gaat dit jaar aan de slag om het een volwaardig onderdeel te maken van hun begeleidingstraject. Vanuit de pilot zijn er drie ontwikkelingen in gang gezet die ook goede nazorg binnen SchuldHulpMaatje Den Haag in de toekomst moeten gaan bewerkstelligen.

1. Fasering in de begeleiding

De begeleiding van hulpvragers bij SchuldHulpMaatje Den Haag is in de pilot opgesplitst in een stabiliseringsdeel en een ontwikkelingsdeel (figuur 1). Dit is vergelijkbaar met de gemeentelijke schuldhulpverlening. Daarnaast is er nu dus ook de mogelijkheid om aan het eind van een traject nazorg te krijgen als een hulpvrager daar nog behoefte aan heeft. We hebben voorlopig een raamwerk gemaakt en we zijn van plan deze fasering voor nieuwe dossiers in het nieuwe jaar te introduceren.

De trajectbegeleiding ziet er daarmee zo uit:

Figuur 1: Fasering in trajectbegeleiding.

De pijlen van de verschillende begeleidingsfasen in figuur 1 overlappen elkaar gedeeltelijk, omdat ze in de praktijk nooit helemaal uit elkaar te halen zijn. Tijdens de stabilisering zullen er ook leervragen beantwoord worden, waardoor er automatisch ontwikkeling bij de hulpvrager plaatsvindt en dat is alleen maar goed.

Andersom zal er tijdens een ontwikkelingstraject nog wel eens een rekening op de deurmat vallen, waardoor de inkomsten-uitgavenbalans tijdelijk even zoek is.

Wat de fasering vooral beoogd, is om wat meer structuur en mijlpalen aan de maatjes en coördinatoren te bieden tijdens de begeleiding van hulpvragers, zodat de voortgang en afsluiting van (fasen in) trajecten inclusief nazorg – en misschien nog belangrijker de viering van successen daarbij – op een logische manier ingebed raakt.

2. Leidraad ontwikkeling en nazorg in de maak.

Bij een groot deel van onze hulpvragers zal eerst stabilisatie moeten plaatsvinden vanwege een zware hulpvraag en zal dat ook het hoogst haalbare blijken.

Maar als er al een stabiele financiële situatie is, of is bereikt, en er is nog een leervraag of behoefte aan nazorg, dan komt er op termijn een leidraad met suggesties voor de invulling van een ontwikkelings- of nazorgtraject. Suggesties, want het wordt naar mate hulpvragers minder in de problemen zitten alleen maar meer maatwerk.

Om ervaring op te doen met ontwikkelingstrajecten is er een aantal trajecten opgestart met hulpvragers die uit beschermingsbewind komen bij de gemeentelijke kredietbank en graag weer zelf hun geldzaken willen oppakken. Zij krijgen een SchuldHulp- of STEK-maatje en een proeftijd van maximaal een jaar om uit te proberen of dit haalbaar voor hen is. Zo niet, dan kunnen ze gewoon een vorm van bewindvoering blijven houden. Als de ervaringen goed zijn, dan ligt een vervolguitbreiding in het verschiet.

3. Begeleidingstool voor de nazorg
   

Om een succesvol begeleidingstraject met een hulpvrager vierend te kunnen afsluiten, was het idee in de pilot om, in samenwerking met Stek en Humanitas, een nazorgcadeau te ontwikkelen. Dit cadeau moest zowel leuk zijn, als ook een praktisch bijdrage leveren aan het voorkomen van terugval. Dat initiatief is met behulp van een stagestudent Industrieel Ontwerpen van de TU Delft uitgegroeid tot een begeleidingstool (figuur 2) die hulpvragers kan blijven ondersteunen als het maatje er niet meer is. De β-versie die er nu ligt, wordt in de rest van dit jaar uitgetest – ook binnen SchuldHulpMaatje Den Haag – en door de gemeente binnen de Alliantie Financiële Ondersteuning (AFO) verder uitontwikkeld tot een hopelijk bruikbaar hulpmiddel voor alle financiële hulpverleners binnen Den Haag. Mocht je interesse hebben om deze begeleidingstool al eens uit te testen samen met je hulpvrager, dan kun je je daarvoor aanmelden bij Elmar.

Figuur 2: Voorbeeld van een deel van de begeleidingstool voor de nazorg

Lees ook andere artikelen over het project Nazorg

• SchuldHulpMaatje Den Haag start pilot fasering in begeleiding hulpvragers (2023, december )
• Meer Hagenaars schuldenvrij in 18 maanden (2023, augustus)
• Goede nazorg belangrijker bij verkorting Msnp (2023, juni)